De linksgeoriënteerde Duitse krant Frankfurter Rundschau vraagt zich af waarom president Chirac zich zo lang stil hield.„„Op het juiste tijdstip” (…) zou Jacques Chirac het volk toespreken. Maar waarop wacht het staatshoofd? Of maakt hij eenzelfde historische fout als eenmaal Lodewijk XVI, die zijn adviseurs met het oog op de verontrustende berichten vanuit het volk de ongelovige vraag stelde: „Het gaat dus om een oproer?” om dan als antwoord te krijgen: „Nee, Doorluchtigheid, om een revolutie!”

Nee: de brandstichters in de Trabanten-wijken van de Franse steden zijn geen revolutionairen. Wat nu in de voorsteden uitbreekt, is een brandende woede over een republiek die verheven waarden verkondigt en tegelijkertijd ongelijke levensomstandigheden vormgeeft in ondraaglijke woonblokken en betonnen wijken. En het is de heilloze toorn op een minister van Binnenlandse Zaken (Nicolas Sarkozy, DT), die de bewoners van deze wijken generaliserend als „schuim” en „tuig” omschrijft, omdat hij daarmee koren op de molen van zijn presidentskandidatuur wil hopen. (…)

Maar de president zwijgt. Zeker: Sarkozy heeft hem vaak witheet en belachelijk gemaakt. De prijs voor de openstaande rekening tussen deze beide ’staatslieden’ betalen echter de onmachtige bewoners van de voorsteden.”

Le Monde
Ook de gezaghebbende Franse krant Le Monde vindt dat het zoeken naar een oplossing zwaarder moet wegen dan partijpolitieke belangen.

„Frankrijk is niet -verre van dat- het enige westerse land dat wordt geconfronteerd met voorsteden die etnische getto’s zijn geworden. Het heeft sinds lange tijd toegegeven aan een probleem dat François Mitterrand in 1990 in een beroemd geworden zin omschreef: „Wat kan een jongere hopen, die wordt geboren in een wijk zonder ziel, die leeft in een lelijk gebouw, omgeven door andere lelijkheden, door grijze muren tegen een grijs landschap, met een grijze toekomst, en met om zich heen een maatschappij die liever de blik afwendt en slechts tussentreedt als ze boos moet worden, verbieden?” (…)

De kwestie van de voorsteden is symbolisch: zij vormt het ontmoetingspunt van talrijke problemen die de Franse leiders hebben laten oplopen, met elkaar hebben laten vervlechten tot een onontwarbaar geheel.

(…) De ruwe tussenkomst van de precampagne voor de presidentsverkiezingen (…) vormt een ondraaglijk contrast met een politiek die tot klucht dreigt te verworden. Als het land een electorale ramp als in 2002 -toen Jean-Marie Le Pen wist door te dringen tot de tweede ronde- wil voorkomen, wordt het tijd dat degenen die ambiëren Frankrijk te leiden, de spektakelpolitiek vergeten om zonder toegeeflijkheid na te denken over de voorsteden en de wederopbouw van een deel van de Franse maatschappij, die daarop wacht.”

Le Figaro

De conservatieve Figaro denkt dat de rest van de wereld stiekem in zijn vuistje lacht nu de integratie van kleurlingen in Frankrijk geen onverdeeld succes blijkt.

„Frankrijk betaalt vandaag de prijs voor zijn arrogantie. In de ogen van de wereld, is zijn beroemde integratiemodel bezig weg te glijden. (…) Wraak is een maaltijd die koud wordt gegeten. De Amerikanen zullen nooit de weinig vleiende woorden over hun land en maatschappij vergeten tijdens de oorlog in Irak en de orkaan over Louisiana.

Niettemin is hun analyse niet ontbloot van inzicht. Die onderstreept het falen van veertig jaar politiek. Ook al is Frankrijk niet in oorlog, het land wordt ondergedompeld in de modder van zijn incoherentie, zijn tegenstellingen. Te vaak heeft de demagogie het gewonnen van het verstand om de problemen van de voorsteden op te lossen.

(…) Er is geen modelvoorbeeld voor integratie. Maar Frankrijk heeft het zijne opgegeven door toe te geven aan gemakzucht en enkele communautaire vooroordelen. Het blijft van de ’jongeren’ in de voorsteden afzonderlijke Fransen maken. (…) Ligt de islam ten grondslag aan het huidige geweld? Niet dat we weten. De oplossing lijkt eerder te liggen in een herbevestiging van rechten en plichten, individueel en gemeenschappelijk.”

Frankfurter Allgemeine
De Frankfurter Allgemeine geeft niet alleen de Franse overheid de schuld.

„Sinds een week hoort men overal de gebruikelijke (…) stellingen dat de onruststokers een „perspectief” -beroepsmatig, sociaal en menselijk- nodig zouden hebben. Wie zou zulke trivialiteiten willen ontkennen? Maar wie moet dat perspectief garanderen? Arbeidsplaatsen worden niet door de politicus Sarkozy aangeboden, maar door de economie, de ondernemers. Hún eisen raken alle kwesties rond de integratie van migranten.

Bij de grote oneerlijkheden van de Europese politiek en het intellectuele discours hoort sinds lange tijd dat in multiculturele kwesties slechts in één richting vermanend mag worden gesproken - de absorberende (in geval van twijfel anonieme) samenleving. Wie van de culturele verschillen een thema maakt en van migranten eist dat ze zich beter aanpassen, geldt als een nationalistisch onmens die het aan openheid ontbreekt.”

Samenstelling: Dick Tromp