De babyboomers (geboren tussen 1945 en 1955) zullen in de rug worden aangevallen door een leger van nakomelingen, aangevoerd door ziedende twintigers, die het helemaal met hen hebben gehad. Reeds is er -tijdens een jongerendebat in Amsterdam- een top tien van meest verschrikkelijke babyboomers opgesteld. Hoog scoren Marcel van Dam en Neelie Kroes, maar ook Hanneke Groenteman of de schooljuf Tineke Netelenbos.De venijnige kritiek beslaat ongeveer het volgende: toen de babyboomers jong waren was hun bedje reeds gespreid, ze konden eindeloos studeren waarna de banen voor het oprapen lagen. Vervolgens kochten ze massaal goedkope huizen waarmee ze slapend kapitaal vergaarden, zodat nu, met prepensioen of riante afvloeiingsregeling en een huis in het buitenland, aan een tweede ’Zwitserleven’ begonnen kan worden.

Ongekend volgens de jongeren: Eerst teerden zij op hun ouders, nu op hun kinderen! „We pay, they play”, is onverkort de conclusie van de boze twintigers.

Onwetendheid
Cultuurhistoricus Von der Dunk gooit nog wat olie op het vuur door te constateren dat de babyboomgeneratie, wegens haar getalsmatige overwicht, „voortdurend haar eigen preoccupaties tot nationale noden weet op te waarderen: eerst die van de twintigers die de vrijheid zochten, toen die van de veertigers die een goedbetaalde baan verlangden, nu die van de zestigers die een royaal pensioen claimen.”

Maar de babyboomers slaan terug. Oud-burgemeester van Rotterdam, Bram Peper, stelde een pamflet op waarin hij de jongeren van nu onwetendheid en een gebrek aan engagement verwijt. Ouderen zouden zich, volgens Peper, in het geweer moeten stellen tegen de dominante jongerencultuur. „Straks staan er 4 miljoen ouderen op, en die zeggen: dit pikken wij niet meer!” Niet verbazingwekkend wordt Peper een eerste plaatst gegund op de genoemde shortlist.

„Ah Peper!, de PVDA dinosaurus die de rollatorrevolutie predikt”, sneerde een jongerenpartijvoorzitter. Afijn, de toon is gezet.

Is deze afkondiging van een botsing der generaties een storm in een glas water, of moeten we de hoogleraar economie Laurence Kotlikoff geloven die stelt dat „iedereen die níét denkt dat er een grote generatieoorlog komt, wel aan de Prozac zal zitten”?

Laten we het landschap eens wat beter kijken waarin straks de loopgraven getrokken zullen worden.

Welvaartsschip
De demografie is inderdaad ondubbelzinnig: het geboortecijfer daalt en de levensverwachting stijgt, terwijl het aantal werkenden -lees: belastingbetalers- zal afnemen. Het aantal niet-werkende ouderen in Nederland zal de komende dertig jaar toenemen van 2 naar 4 miljoen. Deze ouderen betalen voor een groot deel zelf hun pensioenen, maar ontegenzeggelijk zal het jonge werkvolk hieraan gaan meebetalen.

Op zich is dat niet nieuw; ouderen betalen voor onderwijs, jongeren voor medische zorg en oude dag. De kans is echter aanzienlijk dat er door de omgekeerde demografische piramide een zwaardere wissel op jongere generaties zal worden getrokken.

Tel daarbij op dat recentelijk veel ’verzorgingsstaatvoorzieningen’ werden wegbezuinigd, maar op het nippertje veiliggesteld voor veel babyboomers, zoals bij het prepensioen gebeurde. Zo zien de twintigers dat de babyboomers elkaar van een zitplaats verzekeren in de reddingssloep van het eens zo machtige welvaartschip Holland. Dit terwijl het schip ernstige averij heeft opgelopen, stuurloos is en we het ook nog eens economisch in zeer slecht weer zitten.

Inderdaad, er bestaat zowel een demografische als een economische trend die aanleiding geeft tot kritische analyse en beleidsaanpassing. Het beeld van een aanzwellend generatieconflict, echter, zal mijns inziens doorgeprikt worden als een angstballon.

Vergezichten
Het feit dat de leeftijdsopbouw van de bevolking zich tegen ons keert, betekent een uitdaging aan de postindustriële samenleving. Hier zal slechts een maatschappijomspannnende oplossing hulp kunnen bieden. Laat het jonge politiek talent vooral de oude garde belagen, die altijd té lang hun té Grote Gelijk zullen blijven verkondigen. En ja, in dit proces mogen en moeten instituten en individuen sneuvelen, dat is een historisch maatschappelijke wetmatigheid.

Maar laat zij tegelijkertijd haar energie aanwenden om nieuwe vergezichten te ontwerpen voor Nederland. Elke nieuwe generatie bezit een eigen kracht en specifieke creatieve vermogens om met de taal en instrumenten van nu alternatieve utopieën te ontwikkelen. Het is voor een groot deel aan de sociaal-politieke en technologische creativiteit en innovatiekracht van de twintigers van nu gelegen hoe de toekomst van ons land eruit gaat zien.

Er zijn inmiddels al ’collaborateurs’ gesignaleerd die het vijanddenken tussen jong en oud van grijstinten voorzien en pogingen wagen dwarskanalen aan te leggen tussen de loopgraven. Door hen worden niet alle jongeren, of babyboomers, over één kam geschoren. Het is de bindkracht van solidariteit waar op ingezet wordt, zowel door bijvoorbeeld het comité ”Solidaire Babyboomers” als door de ”Jonge Socialistenpoliticus”, die stelt dat jong en oud zich niet tegen elkaar moeten laten opzetten door pijnlijke bezuinigingen en economisch ontij. Laten we hopen dat het goed polderen is tussen de loopgraven.

voetnoot (u17(De auteur is politicoloog en als docent verbonden aan de afdeling politicologie van de Universiteit van Amsterdam.