Registeraccount Van Ree (68) hield zich jarenlang bezig met belastingzaken en merkte in de praktijk „hoe groot de verleidingen op dit terrein zijn.” Lange tijd koesterde hij de wens een onderzoek in te stellen naar de bijbelse gegevens over belastingen en welke gevolgen dit heeft voor een christelijke levenswandel.Pas na zijn pensionering kwam het ervan. In zijn studie wordt uitvoerig ingegaan op de in de Bijbel vermelde gegevens over belastingen, Gods wet en de christelijke belastingmoraal. Niet eerder verscheen een dergelijke boek. Van Ree hoopt dat het bijdraagt aan bezinning op dit onderwerp.

Vaststaat dat er in Nederland veel belastingfraude plaatsheeft. Volgens een onderzoek uit 2001 bedraagt de omvang van het zwartwerkcircuit 13,8 procent van het bruto binnenlands product. Omgerekend is dat een bedrag van 64 miljard euro.

Heel veel hiervan gebeurt in de particuliere sfeer. Andere vormen van belastingfraude komen vaker voor bij ondernemers. Dan knoeit men bijvoorbeeld met omzetcijfers of de winst.

De gereformeerde gezindte gaat niet vrijuit. „Het is een kwaad dat vooral wortelt in een op materie en welvaart gerichte maatschappij. Ik kan me niet voorstellen dat het onder ons niet gebeurt”, aldus Van Ree.

Vanuit zijn jarenlange ervaring -niet alleen als accountant, maar ook in verschillende andere functies- wil hij er niet al te veel over zeggen. „Er is nooit onderzoek verricht of belastingontduiking binnen de gezindte veel voorkomt, maar ik ben er bepaald niet optimistisch over.”

De in Lunteren woonachtige accountant maakt in zijn studie geen verschil tussen belastingfraude (zwart werken, ontduiking. e.d.) en oneigenlijk gebruik van de wetgeving. In het laatste geval wordt bewust gebruik gemaakt van allerlei constructies om geen of zo min mogelijk belasting te betalen.

In zijn boek werkt Van Ree verschillende voorbeelden nader uit. „Juridisch is er natuurlijk bij fraude sprake van een strafbaar feit en bij die constructies niet, maar ethisch gezien is er geen onderscheid. Het gaat om de bedoeling van de wet.”

Hij constateert dat de belastingontduikers en -ontwijkers zich meestal schuldig maken aan ten minste drie van de Tien Geboden, namelijk het vijfde (ingaan tegen de wettige overheid), het achtste (toe-eigenen van het goed van onze naaste) en het negende gebod (niet de waarheid spreken). „Ambtsdragers behoren hiertegen meer te waarschuwen. Het gaat meestal om een verborgen zonde. Zelfs wanneer de fiscus het merkt, komt het vaak niet naar buiten. Dan wordt het afgedaan met een boete.”

De diepste wortel van het kwaad is de begeerte naar geld. „De Bijbel noemt dit geldgierigheid en waarschuwt hier ernstig tegen. Paulus noemt het zelfs de wortel van alle kwaad.”

Wat viel u het meeste op als het gaat om belastingontduiking?
„Opmerkelijk is dat veel mensen hierover heel relativerend spreken. Alsof er sprake zou zijn van een mindere zonde. Men leeft stipt naar het zevende gebod of op het terrein van de zondagsheiliging, maar acht stelen van de overheid door belastingontduiking een minder groot kwaad.”

Gaat het belastinggeld dan niet, zoals vaak wordt gezegd, naar verkeerde doelen?
„Of dat nu zo is of niet, daar mag iemand het recht niet aan ontlenen om belasting te ontduiken. Vaak wordt dat als argument genoemd, maar doet men dat omdat men er een hekel aan heeft om belasting te betalen. In de Romeinenbrief staat dat de christenen zich moeten onderwerpen en belasting betalen aan de overheid, ondanks het feit dat er in die tijd -vermoedelijk tijdens de goddeloze Nero- sprake was van een regering die volledig in strijd handelde met Gods geboden.”

Wat is de taak van de overheid op dit terrein?
„Die moet zorgen voor een duidelijke en bestendige wetgeving, die eerlijk wordt uitgevoerd. Belastingvrijstaatjes en snel elkaar opeenvolgende wijzigingen zijn slecht voor de belastingmoraal.”

Wat is uw boodschap richting de gereformeerde gezindte?
„In 1 Petrus 2 staat dat we eerlijk moeten wandelen onder de heidenen. Opdat ze ook getrokken mogen worden. Dat is heel belangrijk, zeker in deze tijd. Het gaat erom dat we een voorbeeld van Christus nalaten.”

Mede n.a.v. „Bijbel en belasting”, door drs. P. H. D. van Ree RA; uitg. Den Hertog, Houten, 2005; ISBN 90 331 1898 X; 96 blz; € 9,50.