Dat bleek woensdag uit een rapport van het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN). In de eerste zes maanden werd 39 tot 55 procent van de uitstootrechten doorberekend in de groothandelsprijs, aldus ECN. De energiebedrijven en grote industrieën ontvingen de rechten begin dit jaar gratis van de overheid. Stoten de bedrijven meer koolstofdioxide uit dan hun quotum, dan moeten zij rechten bijkopen. Zo willen regeringen, conform de afspraken van Kyoto, de uitstoot terug dringen.Omdat de stroomprijzen voor consumenten veelal jaarlijks wordt vastgesteld, zullen zij pas vanaf 1 januari met de prijsstijging te maken krijgen. De verwachting is dat hun stroomrekening hierdoor ten minste met enkele procenten extra zal stijgen. De energienota zou volgend jaar al flink hoger uitvallen als gevolg van de hoge prijs van aardgas. De gasprijs is gekoppeld aan de olieprijs, die in de afgelopen anderhalf jaar bijna verdubbeld is.

Consumenten en kleine bedrijven lopen het risico dubbel aangeslagen te worden voor de CO2–rechten, concluderen de onderzoekers van het ECN. Zij lijden onder de prijsverhoging van stroom door de CO2–rechten. Over hun hogere energienota betalen zij bovendien weer meer energiebelasting. „Dit kan worden voorkomen door de energiebelasting voor kleingebruikers te verlagen", adviseert het ECN. De onderzoekers zijn geen voorstander van het gratis verstrekken van de emissie–rechten. In het rapport wordt gepleit voor een veiling van de rechten.

Een daling van de olie– en gasprijs hoeft niet te leiden tot een lagere stroomprijs. „Als de energieprijzen dalen, kan er ruimte ontstaan om een groter deel van de emissie–rechten door te berekenen in de stroomprijs", zegt onderzoeker Jos Sijm van ECN.

De belangenvereniging van zakelijke gebruikers VEMW stelt dat het verstrekken van gratis CO2–rechten „perverse effecten" heeft. „De kosten voor de rechten worden doorberekend, terwijl het grootste deel gratis is gekregen", zegt directeur Hans Grünfeld. „Die doorberekening heeft zeker bijgedragen aan de enorme stijgingen van de stroomprijs".

Het grootste energiebedrijf van Nederland, Essent, heeft net als zijn concurrenten de rechten gratis verkregen. „Deze emissierechten werken door in onze prijs. Maar de stroommarkt bepaalt wat je uiteindelijk in rekening kunt brengen", verklaarde een woordvoerder.

Energiebedrijf Nuon zegt alleen de kosten door te berekenen die het kwijt is aan het bijkopen van emissierechten. „We berekenen de al toegekende (gratis) CO2–rechten niet door in de stroomprijs", benadrukt een woordvoerder. Op termijn zullen de emissierechten onvermijdelijk worden opgenomen in de stroomprijs. Het energiebedrijf steunt onderzoek naar de invloed van emissierechten op de stroomprijs, maar noemt het ECN–onderzoek „onvolledig".

Een megawattuur, omgerekend 1000 kilowattuur, werd in de eerste zes maanden gemiddeld 2,8 tot 7,2 euro duurder, zo becijferde ECN. De onderzoekers baseerden zich hierbij op het contract voor levering van stroom in 2006 op de energietermijnbeurs Endex.

Het rapport, dat ECN op eigen initiatief heeft geschreven, wordt door minister Brinkhorst van Economische Zaken naar de Tweede Kamer gestuurd.