DSM zet zwaar in op innovatie
HEERLEN (ANP) - Chemieconcern DSM zet de komende jaren zwaar in op innovatie. Het bedrijf uit Heerlen ontvouwt morgen de nieuwe koers die het concern tot 2010 gaat varen. Grote veranderingen zoals het Limburgse chemiebedrijf die in de afgelopen vijf jaar doorvoerde, lijken onwaarschijnlijk.
„Innovatie gaat steeds belangrijker worden”, zei financieel directeur Henk van Dalen al in juli tijdens een toelichting op de halfjaarresultaten. Een waslijst van allerlei nieuwe toepassingsmogelijkheden van DSM’s chemicaliën volgde. Zoals een nieuwe technologie die binnen vier jaar vitamine-C direct uit suiker moet onttrekken of de uit het sterke vezel Dyneema gemaakte flinterdunne draadjes om aderen in het menselijk lichaam schoon te maken.Ook bestuursvoorzitter Peter Elverding zinspeelde al op een minder rigoureus nieuw vijfjarenplan. In het interne bedrijfsblad van DSM van januari zei hij: „Na de jaren van transformatie mag men ervan uitgaan dat er veel nadruk zal komen op het verankeren van wat we al hebben opgebouwd en het uitbouwen hiervan. Groei zal voor een belangrijk deel uit innovatie moeten komen.”
’s Werelds grootste vitaminemaker veranderde de afgelopen vijf jaar drastisch. In 2001 verkocht DSM zijn belangen in gasbedrijf Energie Beheer Nederland. Twee jaar later nam het afscheid van de petrochemische tak. Met de opbrengst, in totaal 3,4 miljard euro, lijfde het bedrijf in 2003 voor 1,95 miljard euro de vitamine- en fijnchemietak van de Zwitserse farmareus Roche in. Performance Materials, de divisie waar hoogwaardige materialen worden gemaakt, werd eind 2004 versterkt met de overname van het harsenbedrijf Neoresins voor dik een half miljard euro. Parallel aan deze verschuivingen zijn omvangrijke bezuinigingen doorgevoerd ten koste van honderden banen. Vrijwel geen enkel bedrijfsonderdeel van DSM bleef daarbij gespaard.
Alles bij elkaar heeft de metamorfose van DSM geresulteerd in een stabieler inkomstenstroom. Het concern, waarvan de wortels teruggaan naar de voormalige staatsmijnen, is minder afhankelijk van conjunctuurgevoelige bulkproducten. Meer dan 80 procent van de omzet komt nu van fijnchemieproducten met een hogere toegevoegde waarde. In 2000 was dit nog maar de helft van de totale omzet.
Beleggers en analisten jubelen alom over de gedaantewisseling van DSM. Het aandeel verdubbelde bijna in waarde van 16,70 euro begin oktober 2000 tot 32,68 euro nu. De hoofdgraadmeter van de Amsterdamse beurs daalde in dezelfde periode met bijna 50 procent en de collega’s van Akzo Nobel zagen de koers van hun bedrijf met ruim 20 procent verminderen.
Behalve lof is er ook kritiek op ”Vision 2005”. Hoewel het jaar nog niet voorbij is, blijkt een omzet van 10 miljard euro in 2005 nog een brug te ver. Het concern zal dit jaar blijven steken op een omzet van rond de 8 miljard euro. Verder is het nog maar de vraag of er eind dit jaar een winstmarge van 18 procent onder de streep staat. De DSM-topman zei begin dit jaar: „We hebben ons in september 2000, toen de bomen tot in de hemel leken te groeien, te veel laten leiden door een blik op de toekomst. Maar we lopen niet weg van onze verantwoordelijkheid, doordat we een te grote broek hebben aangetrokken.”
Naast het uitblijven van economisch herstel in Europa en de Verenigde Staten kampte DSM met de zwakke dollar. Meer dan de helft van de afzet van het concern wordt in dollars afgerekend. Overigens wil het niet op tijd halen van de financiële doelstellingen van ”Vision 2005” zeggen dat DSM de komende jaren afziet van „scherp” geformuleerde doelen. „Het voordeel is dat je intern heel helder weet waar je aan toe bent, het nadeel is dat je er elk kwartaal op wordt afgerekend”, zei Elverding begin dit jaar tijdens de presentatie van de jaarcijfers van 2004.
Geen grote veranderingen dus, nadruk op innovatie, verder schaven, harde financiële doelstellingen: het zijn de ingrediënten van het nieuwe vijfjarenplan. Of heeft DSM morgen toch nog een verrassing in petto? Geld is er genoeg. Volgens zakenbank Credit Suisse First Boston heeft DSM (in theorie) 3 miljard euro tot zijn beschikking om leuke dingen, bijvoorbeeld overnames, mee te doen.
Aandeelhouders eisen echter nu ook een deel van de koek op. De metamorfose van DSM had de afgelopen jaren topprioriteit, de aandeelhouders kwamen op het tweede plan. Een grootschalige inkoop van eigen aandelen en/of een verhoging van de dividenduitbetaling zou volgens analisten DSM niet misstaan.