Burgemeester M. Salet van ’s-Gravendeel komt eind 1998 met de uitspraak dat een fusie van de zes gemeenten in de Hoeksche Waard goed zou zijn. De lokale besturen zouden daardoor het hoofd kunnen bieden aan problemen waarmee de regio zich de komende jaren geconfronteerd ziet. Burgemeester B. Kolbach van Korendijk verklaart zich fel tegenstander.In het voorjaar van 2000 spreekt ook de raad van Korendijk zich uit tegen herindeling. Nauwe samenwerking met gemeenten in de regio is prima, maar kleinere gemeenten kunnen best overleven. Als men maar bereid is in elkaar te investeren, vindt de raad.

Intussen zoekt ’s-Gravendeel voorzichtig toenadering tot Binnenmaas, omdat het niet wil fuseren met Dordrecht. Binnenmaas is niet op voorhand tegen het huwelijk, maar wil de keuze voor een bredere samenwerking met andere gemeenten in de Hoeksche Waard openlaten.

In januari 2001 verlaat burgemeester Kolbach Korendijk. Boosheid ontstaat als blijkt dat commissaris van de Koningin J. Franssen een waarnemend burgemeester wil benoemen. Franssen zegt de bestuurlijke ontwikkelingen in de Hoeksche Waard af te willen wachten. Volgens de Korendijkse SGP-fractie is „een herindeling niet aan de orde.”

SGP-fractievoorzitter J. Hoek uit Binnenmaas verklaart zich een paar maanden later juist groot voorstander van een fusie. „Krachtenbundeling in de Hoeksche Waard is van groot belang”, vindt hij. In de herfst van datzelfde jaar zegt de provincie Zuid-Holland dat ze af wil van het taboe op herindeling. De provincie waarschuwt niet stil te blijven zitten als de gemeenten in de Hoeksche Waard zelf geen initiatieven nemen.

Korendijk gaat niet veel later schoorvoetend akkoord met de komst van een bestuurscommissie. De raad uit echter wel de uitdrukkelijke wens zelfstandig te blijven.

Teleurstelling heerst bij alle gemeenten in de Hoeksche Waard als de provincie in de winter van 2002 de beslissing tot herindeling voor zich uit schuift. Gedeputeerde D. C. Dekker (CDA) vraagt de zes colleges of zij een referendum willen houden om te peilen hoe de bevolking over een fusie denkt. In het voorjaar van 2003 besluiten de zes gemeenteraden van de Hoeksche Waard tot een volksraadpleging. De uitkomst ervan is niet bindend, maar wordt meegenomen in de uiteindelijke beslissing, zo verklaren ze.

Het referendum op 12 november 2003 in vier gemeenten laat zien dat een overweldigende meerderheid van de burgers tegen herindeling is. In Korendijk wonen de meeste tegenstemmers, gevolgd door Strijen, Cromstrijen en Oud-Beijerland. ’s-Gravendeel en Binnenmaas raadplegen hun burgers niet, omdat zij eerder al instemden met een huwelijk.

Opnieuw volgt voor de gemeenten in de Hoeksche Waard een teleurstelling als de provincie in januari 2004 haar definitieve besluit uitstelt tot de zomer. Provinciale Staten hadden in februari al een besluit moeten nemen. In april schrijven de betrokken gemeenten een brief naar Gedeputeerde Staten waarin ze aangeven dat ze de onderlinge regionale samenwerking willen uitbouwen. Voorwaarde is echter dat de provincie dan niet constant een mogelijke herindeling op de achtergrond laat meespelen.

In februari van dit jaar stelt Zuid-Holland een beslissing over herindeling opnieuw uit. Ze is nog niet tevreden over de manier waarop de zes gemeenten de niet-vrijblijvende samenwerking willen oppakken. Intussen hebben de zes gemeenteraden ingestemd met de komst van een Commissie Hoeksche Waard.

De uiteindelijke beslissing net voor het zomerreces maakt een einde aan een moeizaam besluitvormingsproces. Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland trekken het voorstel om zes gemeenten samen te voegen tot één grote gemeente in. In plaats daarvan komt er een bestuurscommissie voor de Hoeksche Waard die kijkt naar regionale problemen en kansen. Aan haar de opdracht te laten zien waarom een overkoepelende bestuurscommissie meer kans van slagen heeft dan een gedwongen herindeling.