Secretaris-generaal van de VN Kofi Annan kondigde meer dan anderhalf jaar geleden voorbereidingen aan voor een hervorming van de VN, maar bij de VN-leden is er nog steeds geen overeenstemming over de inhoud van de hervorming.

Het is duidelijk dat de Verenigde Naties in de huidige vorm de taken waarvoor het orgaan eens was opgezet niet kunnen vervullen. De organisatie faalt voortdurend in het voorkomen van lokale en regionale conflicten tussen groeperingen die hun eigen lijn volgen.

Corruptie
VN-beambten kunnen pogingen van invloedrijke leden als de Verenigde Staten om initiatieven waar deze staten bezaar tegen hebben te dwarsbomen, niet weerstaan. Voorbeelden daarvan zijn het Internationaal Strafhof of het Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty (kernstopverdrag).

Deze hindernissen worden nog versterkt door de corruptieschandalen bij de leiding van de VN-bureaucratie. Zo was de zoon van topman Annan betrokken bij een schandaal rond het olie-voor-voedselprogramma voor Irak.

Inderdaad, de VN zijn doeltreffend in het oplossen van een aantal voornamelijk humanitaire problemen. Ze zijn snel in het bestrijden van epidemieën, in hulpverlening aan vluchtelingen en ontheemden, of in het verzamelen van geld voor de slachtoffers van natuurrampen. Maar de eigenlijke, politieke functie is gereduceerd tot vrijwel niets.

Om een verdere degradatie van de rol van de VN een halt toe te roepen, zouden de leden een allesomvattende en grootschalige herziening van de taken en doelen die soevereine staten kunnen vervullen door gezamelijke acties moeten uitvoeren.

Om effectief te zijn zouden de VN direct moeten reageren op crises en die succesvol moeten beheersen. De VN zouden adequaat moeten reageren op nieuwe uitdagingen. Ze zouden bedreigingen van vrede en veiligheid moeten neutraliseren en alle leden moeten dwingen zich aan de internationale regels te houden. De organisatie zou iedere uiting van corruptie of misbruik in de verdeling van economische of humanitaire hulpgelden in de kiem moeten smoren en staten moeten overtuigen van de noodzaak van ecologische wetgeving.

Misdaden
Dit vereist een heel pakket van maatregelen, waaronder de introductie van een principe van verantwoordelijkheid van soevereine staten voor hun acties in binnenlandse en buitenlandse politiek; een meer democratische procedure voor het aannemen van resoluties door de VN-Veiligheidsraad, waardoor die effectiever zou worden; een overgang van onderhandelbare naar automatische oplegging van sancties, zodat geen enkel land onder de verantwoordelijkheid van de eigen handelingen uit zou kunnen komen. Het is noodzakelijk een procedure uit te werken waardoor lidstaten tijdelijk uit de VN verbannen kunnen worden voor het niet houden van de resoluties.

Mensen in alle landen zouden beschermd moeten worden tegen misbruik van zelfbeschikking en de internationale gemeenschap zou daarvoor een principe van verantwoordelijkheid moeten introduceren. Trouwens, het laatste ontwerp voor het einddocument van de plenaire sessie van de Algemene Vergadering beschrijft nauwkeurig een principe van verantwoordelijkheid voor bescherming tegen genocide, oorlogsmisdaden, etnische zuiveringen en misdaden tegen de mensheid.

Maar de auteurs van dit ontwerp stellen voor deze bescherming te realiseren door middel van traditionele methoden - door de Veiligheidsraad. Dat betekent dat vervolgens alle beslissingen genomen zouden worden op basis van de belangen van individuele landen. Het resultaat van zulke politiek is bekend. Zo is de situatie in Darfur nog steeds niet als genocide erkend.

Conflicten
Nu kan iedere resolutie van de Veiligheidsraad om zeep geholpen worden door het veto van één enkele staat - een permanent lid. Een principe van een collectief veto op basis van een tegenstem van eenderde van het totaalaantal leden van de vergrote Veiligheidsraad zou een aardig alternatief zijn. In essentie is het een analogie van het beperkte meerderheidsprincipe dat toegepast wordt in de Europese Unie, die bekendstaat om haar vermogen om tot een compromis te komen.

De VN-reformatie zal alleen betekenis hebben als die voorziet in een werkelijke betrokkenheid van de vernieuwde Veiligheidsraad in het proces van wereldwijde regering, in het oplossen van conflicten en crises in de wereldarena en als de vernieuwde Veiligheidsraad bereid is om de toevlucht te nemen tot geweld als dat nodig is om het juist functioneren van de normen van de internationale wet te waarborgen.

In feite betekenen deze maatregelen een fundamenteel nieuwe wereldorde. Op dit moment lijkt niemand daar echter in geïnteresseerd. De huidige toestand geniet de voorkeur en daar hoeven we niet extra in te investeren.

De auteur is Russisch politiek wetenschapper en politiek analist voor het magazine Mezhduranodnaya Zhizn (Internationaal Leven) in Moskou.