Zo reageerde John Weiss, faillissementsspecialist van advocatenkantoor Katten Muchin Rosenman in New York, woensdag op het bericht dat Delta Air Lines en Northwest Airlines bij de faillissementsrechter in de Amerikaanse stad surseance van betaling hebben aangevraagd.

Delta Air Lines kon niet langer opboksen tegen een schuld van 20 miljard dollar (14,9 miljard euro), een tekort van 10,6 miljard dollar (7,9 miljard euro) in het pensioenfonds en alsmaar stijgende energieprijzen. Northwest Airlines probeerde al geruime tijd zonder succes de productiekosten met 1,1 miljard dollar (822 miljoen euro) omlaag te brengen. Daartoe werden aanzienlijke concessies van het personeel gevraagd. De vakbond van onderhoudstechnici weigerde en ging enkele weken geleden in staking. Daarop huurde Northwest parttime werkers in en zette een deel van het cabinepersoneel en van het administratieve personeel in.

„De geschiedenis laat zien dat personeel er bij saneringen die met faillissementen gepaard gaan, veel slechter afkomt dan wanneer men bereid is eerder een akkoord te sluiten”, aldus hoogleraar arbeidsrecht David Gregory van de St. John’s University in New York.

Hij wijst erop dat de vier maatschappijen die nu onder een faillissementsrechter opereren -KLM-partners Northwest en Delta, plus United Airlines en US Airways- de bezuinigingen die zij tijdens hun faillissementsperiode doorvoeren, kunnen gebruiken om hun prijzen te verlagen. „Dat maakt het voor de overgebleven grote maatschappijen, zoals American Airlines, erg verleidelijk om ook uitstel van betaling aan te vragen om zodoende drastischer te kunnen snijden in de factor arbeidskosten”, aldus Gregory. Dat betekent volgens de professor voor het personeel gedwongen ontslagen, plus het inleveren van een belangrijk deel van het loon.

Behalve de werkgelegenheid staan ook de pensioenen in de luchtvaartsector op de tocht. United Airlines kreeg enkele maanden geleden al van de rechter toestemming om z’n pensioenverplichtingen te negeren. Garantiefonds PBGC (Pension Benefit Guaranty Corporation) nam de verplichtingen over, maar die organisatie betaalt over het algemeen veel minder uit dan bedrijven verplicht zijn. „Praktisch gezien betekent dit dat gepensioneerden soms tot 50 procent van hun pensioen zien verdwijnen”, aldus Gregory. Zeker Delta, met het enorme gat in z’n pensioenfonds, zal er bij de rechter op aandringen om van z’n pensioenverplichtingen te worden ontslagen.

De luchtvaartmaatschappijen vroegen de regering woensdag om hen financieel bij te staan nu de olieprijzen verder stijgen. Het parlement steunde hen ook toen na de septemberaanslagen van vier jaar geleden veel mensen niet meer wilden vliegen. Nu is er meer aarzeling. „Elke keer als het moeilijk wordt, kloppen de luchtvaartmaatschappijen bij ons aan. Maar zij zijn niet de enige die last hebben van stijgende energieprijzen. Wij kunnen niet altijd blijven subsidiëren. Ik denk dat wij het saneringsproces in de luchtvaart uiteindelijk aan de markt moeten overlaten”, meent Republikeins afgevaardigde John Mica, voorzitter van de commissie transport van het Huis van Afgevaardigden.