Mede Titel: ”Huwelijk. Verbond voor het leven”
Auteur: Gary Chapman
Uitgeverij: Medema, Vaassen, 2005
ISBN 90 6353 448 5
Pagina’s: 237
Prijs: €16,95. Het leven is meer dan het getrouwd zijn, zegt hij. Toch kan hij niets belangrijkers bedenken dan een gezond huwelijk. Het is het thema dat de dagen van Amerikaan dr. Gary Chapman (1938) beheerst. Tijdens seminars leert hij Amerikanen gelukkig te worden, met zijn boeken gaat hij zelfs de oceaan over. Eerder al werd zijn praktische boekje over de vijf talen van de liefde in het Nederlands vertaald, onlangs verscheen ”Huwelijk. Verbond voor het leven”. Chapman: „Een christelijk stel heeft één voordeel: het heeft externe Hulp.”

Zelf heeft Gary Chapman meer dan 35 huwelijksjaren achter zich. Niet alle 35 werden gestempeld door rozengeur en maneschijn. „Onze start was moeilijk. Karolyn, mijn vrouw, en ik hadden ons niet echt voorbereid. We hadden alleen het voorbeeld van onze ouders en wisten niet wat ons te wachten stond. Ik dacht dat Karolyn net als mijn moeder zou zijn. Ik heb geen idee wat Karolyn van mij verlangde, maar ik weet zeker dat ik niet aan haar verwachtingen voldeed. We hebben die jaren heel wat geruzied. Het lukte ons om nogal beroerd bezig te zijn.

Alles veranderde toen ik de geschiedenis las waarin Jezus de voeten van zijn discipelen wast. Hij laat daarin zien dat de leider ook de dienaar is. Ik realiseerde me dat dat mijn houding zeker niet was. Ik bad ernstig: „Heere, laat me Christus’ houding ten opzichte van mijn vrouw hebben. Leer me hoe ik haar kan dienen zoals Christus anderen diende.” Dat gebed maakte mijn huwelijk anders. Mijn hart was veranderd. In plaats van te eisen en te controleren ging ik mijn vrouw vragen: Waarmee kan ik je vanavond helpen? Hoe kan ik je leven vergemakkelijken? Hoe kan ik een betere man voor je zijn? Haar reactie vertelde me hoe ik haar het beste kon dienen. Wat later veranderde ook haar houding ten opzichte van mij. Ze vroeg me dezelfde dingen. Inmiddels bewandelen we deze weg van wederzijdse liefde en bereidwilligheid al jaren.”

Geleidelijk aan ging Gary Chapman, nu hulppastor in een baptistenkerk in North Carolina, zich ook met andermans huwelijk bemoeien. Hij begeleidde stellen door seminars en cursussen te organiseren en in 1979 publiceerde hij zijn eerste boek, ”Toward a Growing Marriage”. Inmiddels heeft hij meer dan vijftien boeken op zijn naam staan, inclusief zijn bestseller ”De 5 talen van de liefde”. Hij verzorgt ook dagelijks een radiopraatje in Amerika via het programma ”A Growing Marriage”.

Hoe belangrijk is het huwelijk?

„Mijn academische achtergrond is die van de antropologie, de bestudering van culturen. Ik heb ontdekt dat geen enkele cultuur ooit nog de neergang van huwelijk en gezin heeft overleefd. Het is echt waar dat het huwelijk de hoeksteen van de samenleving is. Onderzoek wijst erop dat getrouwde mensen gezonder, gelukkiger en rijker zijn dan ongetrouwde. Het huwelijk van een man en een vrouw biedt ook de best mogelijke atmosfeer om kinderen op te laten groeien.

De echtscheidingscultuur van de laatste decennia treft kinderen extreem hard. Interessant genoeg kwam ik tijdens het schrijven van ”Parenting Your Adult Children” een onderzoek tegen onder niet eerder getrouwde singles van tussen de twintig en de dertig jaar waaruit bleek dat 87 procent een huwelijk wil dat een leven lang duurt. Het waren mensen die hun ouders hadden zien scheiden en ze wilden niet dat hun dat ook zou gebeuren. Ze kenden de pijn en wilden niet dat hun eigen kinderen dat zouden meemaken.”

Wat is vandaag de grootste bedreiging voor het huwelijk?

„De mogelijkheid om er snel een punt achter te zetten. In de Verenigde Staten vinden de meeste echtscheidingen na twee jaar plaats. Dan heb je niet eens de tijd gehad om je aan te passen aan de werkelijkheid van het getrouwd zijn en steek je de handen in de lucht. We moeten weer ontdekken dat het huwelijk een relatie is en dat relaties investering vereisen. We moeten leren vergeven en vergeving vragen.

Vijftig jaar geleden was er de cultuur van het huwelijk, nu is er de cultuur van scheiden. De oudere generatie zag het huwelijk als een verbintenis voor het leven, ze werkten zich door problemen heen en probeerden hun kinderen in een veilige omgeving op te laten groeien. De cultuur van echtscheiding is gericht op persoonlijk geluk - ondanks het feit dat onderzoek uitwijst dat gescheiden mensen er niet gelukkiger op worden.”

In Nederland houden vooral psychologen zich met dit onderwerp bezig. Ziet u een taak voor kerken?

„De kerk moet gemeenteleden en de maatschappij in het algemeen duidelijk maken dat God het huwelijk als een verbond ziet, niet als een contract - vandaar de ondertitel van mijn boekje: ”Verbond voor het leven”. De tweede taak die er voor de kerk ligt is het organiseren van praktische avonden voor huwelijksverrijking. De huidige generatie kent het voorbeeld van een gezond huwelijk niet, daarom moet een gemeente heel praktisch handreikingen doen waarmee elk stel in zijn relatie aan de slag kan. Het is mijn droom dat elke kerk, groot of klein, een continue huwelijkscatechese organiseert. Eerst voor leden van de gemeente, later ook voor buitenkerkelijken.

Kerken lopen achter als het gaat om het bieden van de hulp die stellen nodig hebben. Het bemoedigende is dat veel gemeenten langzaamaan wat op gaan zetten. De eerste stap lijkt mij dat er één echtpaar in de gemeente wordt aangesteld als een soort ’huwelijksverrijkingsleiders’ voor hun eigen gemeente: gewoon een echtpaar uit de gemeente. Je hoeft daarvoor geen perfect huwelijk te hebben, het enige wat je nodig hebt is een groeiend huwelijk.

Echtscheiding onder kerkgangers doet enorm afbreuk aan het werk van de kerk. Niet-christenen zeggen: „Waarom zouden we naar de kerk gaan als christenen net zo vaak scheiden als niet-christenen?” Jongeren lijden er het meeste onder. Ze zien de leidende figuren in de kerk scheiden en raken teleurgesteld in het christendom. Christenen moeten herontdekken dat ieder zijns broeders hoeder is. Wat ik doe heeft invloed op de zaak van Christus. Het is niet alleen maar een persoonlijke zaak.”

Is er ook een situatie waarin scheiden verkieslijk is?

„Scheiding is nooit verkieslijk. Zeker niet. Het ideaal is dat mensen met huwelijksproblemen zich laten begeleiden, dat ze herstel vinden en hun huwelijk opnieuw opbouwen. In de praktijk zijn de veroorzakers niet bereid de hulp te zoeken die ze nodig hebben. Als er sprake is van fysiek, verbaal of seksueel geweld dat voortduurt en de dader niet bereid is hulp te zoeken, dan is het fysieke vertrek van die man of vrouw de enige hoop. Maar zelfs dan zou de scheiding hem of haar moeten stimuleren begeleiding te zoeken, zodat het gezin weer compleet wordt. Gebeurt dat niet, dan wordt scheiding de enige oplossing.”

Is liefde een besluit?

„Inderdaad. Het is geen gevoel. Het begint met een besluit: Ik ben getrouwd en ik kies ervoor je om lief te hebben. Hoe kan ik je helpen? Op het moment dat ik ervoor kies om lief te hebben, krijg ik Gods hulp om dat in praktijk te brengen. Mijn liefhebbende daden zullen in mijn vrouw warme emoties oproepen. Als zij in liefde naar mij uitgaat, heb ik warme gevoelens voor haar. Op het moment dat het besluit om lief te hebben dus handen en voeten krijgt, stimuleert dat warme emoties.”

Hoe belangrijk is de relatie met God in een huwelijk?

„De relatie met God is voor een gezond huwelijk van levensgroot belang. Er zijn twee soorten christenen: cultuurchristenen en oprechte gelovigen. De eerste soort groeide op in een gezin waar de ouders het christendom als hun godsdienst zagen. Echte gelovigen zijn degenen die hun leven aan Christus hebben toevertrouwd, Hij is hun Redder en Heere. De echte christen heeft de hulp van de Heilige Geest, Die hem of haar de leer van de Bijbel ook in zijn of haar huwelijk laat toepassen. De man moet zijn vrouw liefhebben zoals Christus de kerk liefheeft en Zichzelf voor haar gaf. Deze praktijk alleen al zou de meeste huwelijken moeten genezen. Maar weinig vrouwen lopen weg bij een man die hen onvoorwaardelijk liefheeft. Maar welke man kan dat zonder de hulp van God? De vrouw moet op haar beurt haar man dienen en hem respecteren. We zijn niet als dienaren geboren, dienstbaarheid zit niet in ons. Toch kan de vrouw die op God ziet er voor haar man zijn, op dezelfde manier zoals hij haar dient. Wederzijds respect en wederzijdse dienstbaarheid zijn de bijbelse lijn voor een gezond huwelijk.”

Kan het huwelijk van een niet-christelijk echtpaar net zo goed zijn als dat van een christelijk echtpaar?

„Het is waar dat een niet-christelijk stel een goede relatie kan hebben als ze een positieve houding naar elkaar toe hebben en leren een opbouwende relatie te hebben. Intussen is het wel zo dat een christen het voordeel heeft van externe Hulp. Veel van wat een huwelijk geslaagd doet zijn, hebben wij van nature niet in ons. Onvoorwaardelijke liefde is bijvoorbeeld niet in onze natuur te vinden. We kunnen alleen door Gods liefde Hem ook liefhebben, en vervolgens onze naaste oprecht liefhebben. God is bezig om ons in onze houding en daden als Jezus te laten zijn. Niets heeft meer potentieel voor het huwelijk in zich dan Zijn hulp.”

Sommige christelijke vrouwen lijken op hun huwelijksdag hun eigen identiteit in te leveren. Is dat een probleem?

„Als de Bijbel zegt dat in het huwelijk twee mensen één worden, betekent dat niet dat een van hen zijn individualiteit opgeeft. We blijven schepselen die gemaakt zijn naar Gods beeld en die van grote betekenis zijn. Voor beiden is een verschillende rol weggelegd - tot gezamenlijk nut. Elke huwelijksovereenkomst die geen wederzijds voordeel geeft, is geen bijbelse overeenkomst.”

Is het leven meer dan het huwelijk?

„Zeker waar. Het doel van het leven is niet een goed huwelijk te hebben. Het doel is God te kennen en Zijn weg in ons leven te volgen. Toch bevat dat voor de meeste mensen het huwelijk. Twee zijn beter dan één. Samen bereiken we meer voor het Koninkrijk van God omdat we als een team werken. Het leven is meer dan het huwelijk, maar het huwelijk is een belangrijk onderdeel van het leven van de meeste mensen.”