Roberts (50) is nog geen lid van het Hooggerechtshof. Bush had hem in juli voorgedragen als opvolger van rechter Sandra Day O’Connor, die met pensioen gaat. De Senaat zou zich daar vanaf dinsdag over beraden.

Bush drong er bij de volksvertegenwoordigers op aan de voordracht van Roberts binnen een maand goed te keuren. Op 3 oktober komt het Hooggerechtshof weer bijeen. Op zijn beurt zal de president, die onmiddellijk na de bekendmaking naar het door de orkaan Katrina getroffen rampgebied vloog, zo snel mogelijk een nieuwe opvolger voor O’Connor aandragen.

Een hoge medewerker van Bush zei op voorwaarde van anonimiteit dat Bush Roberts zondagavond op het Witte Huis had ontvangen. Maandagochtend bood de president hem de functie van voorzitter aan.

De president ziet de gematigd–conservatieve rechter als een natuurlijke leider voor het hoogste Amerikaanse hof, aldus de zegsman. Roberts kwam 25 jaar geleden als medewerker van Rehnquist naar Washington.

De actie van Bush is niet uniek. In 1953 droeg president Eisenhower Earl Warren, die evenals Roberts nog geen lid van het hoogste rechtscollege was, voor als voorzitter van het Hooggerechtshof. Het hof onder Warren sprak een reeks oordelen uit die de Verenigde Staten aanzienlijk veranderden. Het hof verbood onder meer de scheiding van blank en zwart in het openbaar onderwijs. Warren werd ook bekend als voorzitter van de commissie die de moord op president Kennedy in november 1963 onderzocht.

Rehnquist, die 80 jaar werd, leed aan schildklierkanker. Hij gold als een van de conservatiefste rechters in het negen leden tellende hooggerechtshof. Hij stierf in zijn woning in Arlington (Virginia).

Rehnquist nam begin 1972 zijn zetel in, nadat hij kort daarvoor door de Republikeinse president Nixon was benoemd. Net als zijn collega’s werd hij voor het leven aangesteld. President Reagan maakte hem in 1986 tot zestiende voorzitter van het rechtscollege.