Benoemingen voor het hooggerechtshof zijn onvermijdelijk politieke gebeurtenissen. „Deze rechters worden voor het leven benoemd. Hun ambtstermijn eindigt pas als zij overlijden of als zij zelf besluiten om ermee te stoppen. Een president zit hooguit acht jaar in het Witte Huis, maar door benoemingen voor het hooggerechtshof kan hij voor een veel langere periode zijn stempel drukken op de jurisprudentie van Amerika’s hoogste rechtscollege”, aldus analist John McGinnis van de Heritage Foundation in Washington.

Benoemingen pakken soms anders uit dan verwacht. Rechter David Souter bijvoorbeeld -in 1990 benoemd door Republikeins president Bush senior- kreeg brede steun uit Republikeinse en conservatieve kringen. Maar in de afgelopen jaren schaarde Souter zich verschillende malen aan de zijde van de meer liberale rechters van het hooggerechtshof. Conservatieven beschuldigen Souter dikwijls van „verraad.” Maar zij kunnen er weinig aan doen, want ook rechter Souter is benoemd voor het leven. Ook Sandra O’Connor manifesteerde zich liberaler dan men oorspronkelijk verwachtte toen zij door de Republikeinse president Reagan werd benoemd.

Het zijn dus niet alleen de Democraten in de Senaat die precies willen weten hoe Roberts denkt over een aantal cruciale rechtsproblemen en maatschappijvraagstukken, maar ook de Republikeinen hebben hun checklijst. In alle stilte is Roberts overigens al weken bezig aan zijn hoorzitting. Binnen het ministerie van Justitie werd hij dagelijks door een select gezelschap juristen onderworpen aan de vragen die hij vanaf dinsdag kan verwachten. Hoe denkt hij hierover, hoe moet het hooggerechtshof zich opstellen in bepaalde kwesties, hoever reikt de arm van de overheid? Enzovoort, enzovoort.

John Roberts werd op 27 januari 1955 geboren in Buffalo in de staat New York. Tien jaar later verhuisden Roberts’ ouders met hun gezin naar Long Beach in de staat Indiana. Vader Roberts kreeg daar een goedbetaalde baan als manager van een van de fabrieken van het staalbedrijf Bethlehem Steel. Het gezin Roberts -vader, moeder, John en drie zusters- was rooms-katholiek en John Roberts en zijn vrouw Jane zijn in hun huidige woonplaats Bethesda (Maryland) nog steeds actief lid van deze kerk. Na zijn middelbareschoolopleiding studeerde Roberts rechten aan de Harvard Law School in Cambridge (Massachusetts).

Als jong jurist werkte hij enige tijd voor het hooggerechtshof en later als juridisch adviseur binnen de regering-Reagan. Hij kent het hooggerechtshof ook van een andere kant, want in zijn tijd als advocaat heeft hij meerdere zaken bepleit voor dit college. Het fenomeen van een openbare hoorzitting van de Senaat is ook niet helemaal nieuw voor John Roberts. Tenslotte moest de Senaat ook in 2003 zijn benoeming goedkeuren, hetgeen toen overigens met ruime meerderheid gebeurde. Maar de inzet is nu hoger, vanwege zijn beoogde benoeming tot het hooggerechtshof.

Wat voor man is Roberts en wat voor jurist? „John zal het recht en de bestaande jurisprudentie altijd laten prevaleren boven zijn eigen persoonlijke overtuigingen”, meent zijn vriend en collega advocaat Shannen Coffin. Eigenlijk verwacht niemand in Washington dat Roberts’ benoeming niet goedgekeurd wordt door de Senaat.

Waarom dan al die nervositeit rond de naderende hoorzitting? „Die hoorzitting gaat niet alleen over Roberts, maar ook over de positie van het hooggerechtshof in het algemeen. Dat is van belang bij toekomstige benoemingen. Vergeet niet dat de 81-jarige opperrechter William Rehnquist ernstig ziek is. Men houdt er rekening mee dat hij binnenkort vertrekt. De hoorzitting over Roberts fungeert dus als een soort generale repetitie voor de nog veel zwaarder wegende benoeming van een nieuwe opperrechter”, aldus John McGinnis.