VluchtelingenWerk Nederland is tevreden over het voorstel van de LPF, maar stelt dat de criteria die de partij daaraan stelt in de praktijk moeilijk uitvoerbaar zijn. „Asielzoekers die in een procedure zitten, mogen niet werken en na een negatieve beslissing mogen ze ook geen Nederlands meer leren”, zegt een woordvoerster van VluchtelingenWerk.

Daarmee komen twee eisen van de politieke nieuwkomer, dat een asielzoeker Nederlands moet spreken en een baan moet hebben om in aanmerking te komen voor een pardon, volgens haar al in het geding. In de andere criteria van de LPF, dat de vluchtelingen langer dan vijf jaar in Nederland moet zijn en dat ze van onbesproken gedrag zijn, kan VluchtelingenWerk zich wel vinden.

Over het exacte aantal illegalen in Nederland bestaat grote onduidelijkheid. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) deed onlangs een poging hun aantal in kaart te brengen. Het CBS schat hun aantal op ten minste 46.000 en ten hoogste 116.000.

De Rotterdamse hoogleraar G. Engbersen, die acht jaar onderzoek deed naar illegalen, meent dat er eerst goed moet worden nagedacht over de exacte voorwaarden waaraan het pardon moet voldoen. „Het is een goed idee dat er wordt nagedacht over een specifiek pardon, maar nu blijkt wel dat er nog niet goed nagedacht is over de specifieke voorwaarden die daaraan verbonden zouden moeten worden.”

Onder die specifieke voorwaarden verstaat Engbersen onder meer: de duur van het verblijf, de mate waarin in eigen onderhoud kan worden voorzien en het al dan niet hebben van een strafblad. Ook moet er volgens hem worden nagedacht over arbeidsmigratie; het legaal laten werken.

Ook Everaert Advocaten in Amsterdam, een kantoor dat zich volledig bezighoudt met vreemdelingenzaken, pleit voor heldere voorwaarden. Advocaat C. Everaert denkt dat een heldere regeling op basis van de criteria die de LPF opnoemt, nog geen sinecure wordt. „Wie bepaalt wanneer iemand voldoende Nederlands spreekt? En het criterium dat iemand van onbesproken gedrag moet zijn, is ook rekbaar. Word je afgewezen als je ooit een onsje ham niet hebt betaald? Of gebeurt dat pas als je onder invloed hebt gereden?”

Het Komitee Marokkaanse Arbeiders (KMAN) meent dat behalve vluchtelingen ook andere illegalen bij het pardon betrokken moeten worden. „De andere illegalen die jarenlang hard hebben gewerkt en daarmee een steentje aan de Nederlandse economie hebben bijgedragen, verdienen net zo goed legalisatie”, vindt voorzitter J. Ftieh.

Sinds de uitspraken van Pim Fortuyn begin mei over een algemeen pardon, wordt het KMAN dagelijks bedolven onder telefoontjes van illegalen met de vraag of het klopt dat ze worden gelegaliseerd. „Wij moeten ze dan vervolgens teleurstellen en vertellen dat ze die uitspraken in een electorale context moeten zien en daarom niet zo serieus moeten nemen”, aldus de KMAN-voorzitter.

Volgens Ftieh creëert de politiek nu de verwarring rondom het voorstel van Fortuyn. „Er was helemaal geen verwarring. Fortuyn was heel duidelijk; mensen die hier jarenlang wonen, werken en het Nederlands beheersen zouden in aanmerking komen voor een generaal pardon. Nu er geen stemmen meer te winnen vallen, horen we pas de nuance dat het louter om asielzoekers gaat”, zo stelt hij.