De islamitische republiek legde zijn nucleaire programma in november 2004 onder zware internationale druk stil. De Verenigde Staten beschuldigen het land ervan uranium te verrijken om kernwapens te maken. Teheran ontkent dat en zegt dat het alleen uranium verrijkt om energie op te wekken.

De ’grote drie’ van de Europese Unie, Groot–Brittannië, Duitsland en Frankrijk, onderhandelen sindsdien met Iran over een definitieve oplossing. Zij hebben onder meer samenwerking aangeboden op gebied van energievoorziening op voorwaarde dat Teheran afziet van de verrijking van uranium.

Iran eiste het afgelopen weekeinde dat de EU direct met acceptabele voorstellen komt en dreigde anders de nucleaire fabriek in Isfahan de heropenen. Die installatie, waar uraniumerts wordt omgezet in het giftige gas uraniumhexafluoride dat het basismateriaal is voor verrijking, werd in december door het IAEA verzegeld.

De EU zou aanvankelijk voor 1 augustus met voorstellen komen, maar vroeg vorige week om uitstel tot 7 augustus. Iran vindt dat de EU daarmee eerder in Parijs gemaakte afspraken heeft geschonden. Teharan wil, naast samenwerking op energiegebied, onder meer opheffing van handelsbeperkingen, betere politieke betrekkingen met het westen en samenwerking op het terrein van veiligheid.

Woordvoerder Ali Aqamohammadi van de Opperste Nationale veiligheidsraad stelde maandag dat Iran met de heropening van de installatie in Isfahan, die voor maandagavond is voorzien, zijn afspraken met de EU–trojka niet schendt. Hij benadrukte dat Teheran niet van plan is ook daadwerkelijk de verrijking van uranium te hervatten. Aqamohammadi zei ook dat alle nucleaire activiteiten in Isfahan onder toezicht van VN–inspecteurs zullen plaatsvinden.

Niettemin hebben de Europese bemiddelaars afwijzend gereageerd. Parijs zei „verrast" te zijn door de beslissing van Iran. Volgens een woordvoerster van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken is er „geen economische of technische rechtvaardiging" voor de hervatting van het Iraanse nucleaire programma.

Een woordvoerder van de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer noemde de hervatting van het Iraanse nucleaire programma „een misrekening van Teheran". Een woordvoerder van de Europese Commissie zei maandag dat de commissie nog steeds hoopt op een spoedig akkoord met de islamitische republiek over het definitief stopzetten van diens atoomprogramma.

De VS bekijken het atoomprogramma van Iran al jaren met argusogen. Washington gelooft dat het land, dat dagelijks 4,2 miljoen vaten olie produceert, niet echt kernenergie nodig heeft. Teheran importeert echter ook voor miljarden dollars brandstof omdat het te weinig capaciteit voor olieraffinage heeft.

Hoogverrijkt uranium kan dienen als brandstof voor kerncentrales, maar kan ook worden gebruikt om atoombommen te maken. Washington vreest voor het laatste en zou de kwestie het liefst voorleggen aan de VN–Veiligheidsraad. Die kan, in tegenstelling tot het IAEA, sancties opleggen.