”Gezag kan anders”
Auteur: Tom en Evie van den Belt
Uitgeverij: Kok, Kampen, 2005
ISBN 90 435 1097 1
Pagina’s: 112
Prijs: € 11,90. Macht en gezag spelen tussen mensen in kerk, werk en thuis. We denken er niet zo bij na, totdat we er last van krijgen of er zelfs onder gaan lijden. Tom en Evie van den Belt hebben vanuit hun ruime ervaring in het welzijnswerk, vormingswerk en onderwijs een praktisch boek over dit thema geschreven.

In de vele levensechte voorbeelden zullen velen zich herkennen. Sommige voorbeelden zijn om te glimlachen, maar de ernst van de problematiek laat dit niet toe. Van het gezag dat iemand heeft hebben we veelal niet zo’n last. Dat kennen we aan de ander toe vanuit ons gevoel voor waardering en respect voor die ander. Als het over macht gaat, met name over machtsmisbruik, komt er een ander gevoel bij ons boven, voelen we weerstand, zetten we onze hakken in het zand, gaan we de strijd aan of kruipen in onze schulp.

Wat precies het verschil is tussen gezag en macht wordt duidelijk beschreven. Heel verhelderend is het hoofdstuk waarin een bijbelse verantwoording wordt gegeven van gezag en macht. De Heere heeft in de schepping een ordening aangebracht en daarin zijn de verschillende posities omschreven. Zo’n ordening geeft structuur en veiligheid aan allerlei samenlevingsverbanden.

Het huwelijk is ook een samenlevingsverband. Het is duidelijk dat de man geen almachtige positie in het gezin mag innemen. Man en vrouw vullen elkaar aan. Gezag in het huwelijk betekent dat er een wederzijdse erkenning is voor elkaar. In het huwelijk en in het gezin is dus geen plaats voor machtsmisbruik, dat zich kan uiten in geestelijke, lichamelijke of seksuele mishandeling.

Als daarvan signalen naar buiten komen ligt er een grote verantwoordelijkheid bij degene die de signalen opvangt. Er ligt daar een taak voor de professionele hulpverlening of/en het pastoraat. Het is dus belangrijk dat signalen op een verantwoorde wijze worden doorgegeven, zeker als kinderen het slachtoffer zijn.

Ook op het werk en in de kerk kunnen mensen lijden onder machtsmisbruik. Het kost mij geen moeite om voorbeelden te noemen. Tal van spelletjes worden gespeeld om een beslissing door te drukken, een promotie te forceren of te negeren, om een verkiezingsuitslag voor een kerkenraad te beïnvloeden, om een predikant die net beroepen is in een kwaad daglicht te stellen.

In een van de laatste hoofdstukken gaan beide auteurs verder in op de waarde van een gezonde communicatie. Het laatste hoofdstuk, ”Geen verbetering, toch hoop!”, lijkt niet helemaal af. Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die geen hoop meer hebben op een verandering omdat er niets verandert. Ik denk dat de Heere Jezus ons kracht geeft dan te overleven, als een situatie geen perspectief meer biedt.

”Gezag kan anders” is een boekje dat de lezer aan het denken zet. Het is door het taalgebruik en de vele voorbeelden zeer toegankelijk. Het is nuttig voor tal van doeleinden, ter bestudering door mensen die pastorale zorg verlenen of ter bespreking in gespreksgroepen of kringen.

De recensent is hoogleraar praktische theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven.