Dat stelt de Europese Commissie in de voorstellen voor onderhandelingen met Turkije, die volgens plan op 3 oktober van dit jaar moeten beginnen. Turkije zou pas op zijn vroegst vanaf 2014 kunnen toetreden tot de EU.

„Het gezamenlijke doel is toetreding tot de EU. Deze onderhandelingen zijn een proces met een open einde, waarvan de uitkomst niet bij voorbaat is te garanderen. Als Turkije niet in de positie is om een volledig lidmaatschap op te nemen, moet ervoor gezorgd worden dat Turkije volledig verankerd is in de Europese structuren door de sterkst mogelijke band", aldus een tekst waarover de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, woensdag na veel discussie overeenstemming bereikte. De lidstaten moeten nog instemmen met de tekst.

Volgens Europees commissaris Rehn (uitbreiding) ging aan de acceptatie van de tekst door zijn collega’s een „zeer levendig, sterk debat vol argumenten vooraf". De tekst werd ook pas enkele uren later dan voorzien gepresenteerd.

Volgens bronnen binnen de commissie hebben vooral enkele commissarissen van christen-democratische origine de discussie gebruikt om de mogelijkheid van een speciaal partnerschap met Turkije te benadrukken. Daarbij wezen zij er ook op dat in Nederland en Frankrijk tegen de grondwet is gestemd wegens de mogelijke uitbreiding met Turkije. Een groot deel van de Europese christen-democraten, verenigd in de EVP, is voor een speciaal partnerschap met Turkije en wijst lidmaatschap van de hand. Oostenrijk stelt zich al langer op dat standpunt.

De EU-regeringsleiders kwamen eind vorig jaar al overeen om met Turkije te gaan praten over lidmaatschap. Het voorstel van de commissie is een uitwerking van die plannen. In het voorstel staan ook de meeste zaken die vorig jaar zijn overeenkomen, opnieuw beschreven. Rehn laat het lidstaten in de toekomst wel vrij om zelf te beslissen of zij Turkse werknemers toelaten tot de EU. Eerder werd nog gesproken over een complete en permanente ban op Turkse werknemers.

Verder kan een meerderheid van de lidstaten vragen de onderhandelingen tijdelijk te stoppen, als Turkije wetgeving doorvoert die een verslechtering betekent van de mensenrechtensituatie of rechtsstaat. Het proces zelf is volgens Rehn even belangrijk als de uitkomst van de onderhandelingen. „We zijn begonnen aan een lange reis die van even groot belang is als het doel daarvan", stelde de Finse eurocommissaris. Om de Europese burger beter voor te bereiden op de gesprekken met Turkije en mogelijk later ook Kroatië en andere voormalige Joegoslavische landen trekt Rehn 40 miljoen euro uit voor de organisatie van een breed maatschappelijk debat over uitbreiding van de EU. Daarbij wil hij samenwerken met vakbonden, werkgeversorganisaties, universiteiten en vrouwenrechtenorganisaties.