Dat concluderen onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een maandag verschenen rapport over arbeidsmobiliteit in Nederland. Hoogopgeleiden ervaren meer werkdruk dan laagopgeleide werknemers, maar voelen zich wel meer gewaardeerd, aldus de onderzoekers. Laagopgeleiden vinden het fysieke en herhalende karakter van hun werk vaak belastend en ze zijn vaker ontevreden over hun inkomen. Ook schatten ze hun loopbaankansen laag in.

Hoewel ruim 90 procent van de werknemers te spreken is over de inhoud van het werk, leiden de zorgen over werkdruk en beloning ertoe dat Nederlandse werknemers relatief vaak van baan veranderen. Tussen 2000 en 2002 wisselde eenderde van alle werkenden binnen twee jaar tenminste eenmaal van baan.

Nederland scoort hiermee hoog op het gebied van arbeidsmobiliteit; in 2001 behoorde ons land op dit gebied tot de top-5 van Europese landen. Een op de vijf Nederlandse werknemers wisselde toen van baan. In Engeland was dit zelfs bij een op de vier werknemers het geval.

Ruim 60 procent van de gevallen betrof een verandering van baan, bij de overige 40 procent was er sprake van een verandering van functie. In de meeste gevallen maakten werknemers de overstap vrijwillig, een kwart werd hiertoe gedwongen.

Hoogopgeleiden, jongeren en werknemers met een tijdelijk dienstverband wisselen het vaakst van baan of functie. Laagopgeleiden en ouderen zijn weliswaar vaker ontevreden over hun werk, maar ze zoeken weinig naar een alternatief. Volgens de onderzoekers vormen deze werknemers daarmee een risicogroep, omdat ze lange tijd vast blijven zitten in ongunstig gewaardeerd werk. Zij achten het aannemelijk dat dit een negatief effect heeft op de geleverde arbeidsprestatie van deze werknemers.

Specifiek op ouderen gericht personeelsbeleid zou deze knelpunten deels weg kunnen nemen, menen de onderzoekers. Zij denken daarbij aan het rouleren van oudere werknemers tussen verschillende bedrijven. Ook een andere baaninhoud of een vermindering van het gewerkte aantal uren behoort tot de mogelijkheden.

Vrijwillige wisseling van baan of functie blijkt goed uit te pakken voor werknemers, zo stellen de onderzoekers. Inkomen en beroepsstatus nemen toe, evenals de tevredenheid over de inhoud van het werk. Verandering van baan leidt bovendien tot een vermindering van de ervaren geestelijke en lichamelijke werkbelasting. Het aantal burn-outklachten neemt hierdoor af en loopbaankansen stijgen.