Met haar opmerkingen over Intelligent Design heeft minister Van der Hoeven heel wat losgemaakt. Donderdag wordt er in de Kamer opnieuw over gedebatteerd.Inmiddels heeft het D66-kamerlid Bakker laten weten dat wat hem betreft het scheppingsverhaal uit het biologieonderwijs geschrapt moet worden. Hooguit hoort dat thuis bij het vak godsdienst of geschiedenis.

Kennelijk is de aversie tegen de godsdienst bij de kleinste regeringspartij onverminderd groot. Wellicht wil men zich daarmee naar zijn achterban profileren. Dat hebben we al eerder gezien toen minister Donner voorstelde om het artikel in het Wetboek van Strafrecht over de smadelijke godslastering weer voor het voetlicht te halen.

Nu neemt in het bestaande examenprogramma de scheppingsleer een uiterst beperkte plaats in. Daar hoeft werkelijk geen evolutieaanhanger zich aan te stoten. Scholieren moeten iets weten van vroegere en huidige opvattingen over het ontstaan van leven en levensvormen. Dat is gewoon een kwestie van algemene ontwikkeling.

Dat de lessen biologie uitsluitend een weergave moeten bieden van de stand van het wetenschappelijk onderzoek, zoals Bakker stelt, is wel erg mager. Die feiten staan immers nooit op zichzelf. Ook de natuurwetenschappen hebben hun historische en culturele inbedding.

Overigens overheerst ook bij de VVD de gedachte dat het onderwijs in de algemene vakken seculier moet zijn. Niet alleen op de openbare school, maar ook op de christelijke scholen. Alleen bij het vak godsdienst mogen de confessionele onderwijsinstellingen hun eigen identiteit tot uitdrukking brengen.

Hier en daar wordt ook wel gemompeld dat ze dat godsdienstonderwijs dan eigenlijk zelf moeten betalen, maar die strijdvraag is op dit moment nog niet actueel. Over tien jaar kan dat anders zijn.

In ieder geval moeten we vrezen dat de komende jaren de onderwijsvrijheid steeds meer zal worden ingeperkt. Waarschijnlijk zal dat heel geleidelijk aan gebeuren. De ene keer betreft dat het punt van de medezeggenschap, de andere keer wellicht het biologieonderwijs.

Zelfs wanneer er een nieuw paars kabinet zou komen, wat niet waarschijnlijk is, zal dat niet direct een voorstel lanceren om het bijzonder onderwijs af te schaffen. Dat ook al omdat men in liberale kring hecht aan de bijzondere neutrale scholen.

Wel zal de overheid steeds meer gaan beklemtonen dat alle schooltypen de waarden en normen van onze seculiere cultuur moeten uitdragen. Ze mogen zich daar althans niet openlijk tegen afzetten. Op dat gebied zullen de touwtjes steeds verder aangetrokken worden.

Voor veel christelijke scholen zal dat geen probleem zijn. Die hebben er geen moeite mee om de dragende waarden van onze seculiere cultuur te onderschrijven. Voor een aantal christelijke scholen (bijvoorbeeld de reformatorische scholen) ligt dat anders.

Het is daarom nodig dat men zich in deze kring bezint op de te verwachten ontwikkelingen. Hoe kun je zo lang mogelijk openlijke conflicten met de overheid vermijden en toch je identiteit overeind houden? Waar ligt de grens die je per se niet wilt overgaan? En wat is dan het alternatief?