Opinie

Evangelische beweging niet over één kam scheren

Te positief, innerlijk tegenstrijdig, duidelijk, evenwichtig, ouderwets, eenzijdig, negatief, diep triest. Dat waren maar liefst de -zeer uiteenlopende- reacties op een interview met mij over de EO-Jongerendag (op de Magneet-pagina van vorige week zaterdag). In dit artikel wil ik ingaan op de kern van de honderden reacties. Ik wil daarbij ook enkele gedachten doorgeven over de manier waarop wij reformatorische jongeren hebben toe te rusten voor de ontmoeting met de evangelische beweging.

Drs. L. Snoek
25 June 2005 15:49Gewijzigd op 14 November 2020 02:41

”Kun je God niet prijzen met de muziek die je op de EO-Jongerendag hoort?” is een van de hoofdvragen uit de vele reacties. Daarop zou ik dit willen zeggen: Als men bedoelt te vragen of slagwerk en dansbewegingen een plaats kunnen hebben in God verheerlijkende muziek, dan is het antwoord ja. Kijk maar in Psalm 150, 2 Samuël 6 en Openbaring 19. En laten we maar eerlijk zijn: in sommige andere culturen zijn christenen beter in staat deze aspecten een plaats te geven in hun samenkomsten dan wij in onze cultuur.

Maar als het gaat over de elektronisch versterkte apparatuur waarvan men op de EO-Jongerendag gebruikmaakt, en over het massagedrag daar, dan zeg ik nee! Het drumstel wordt in alle andere muzieksoorten gebruikt om hartstochten en gevoelens van opstand los te maken. Lees Galaten 5:16-26 om te beseffen hoe belangrijk het is dat we afstand houden van datgene wat ons tot zonde kan brengen.

Het is daarom niet mogelijk een muziekstijl als neutraal over te nemen en te koppelen aan een christelijke tekst. De bedoeling en het effect van de muziek staan haaks op de inhoud van de boodschap. In de Bijbel lees ik dat de oudtestamentische gelovigen van allerlei instrumenten gebruikmaken, maar nooit van allesoverstemmend gebonk en van swingbewegingen die je een kick bezorgen. Verder weegt mee dat in het Nieuwe Testament muziek vrijwel nergens drager van de evangelieboodschap is. En de zangers aan de glazen zee bespelen geen dreunende drums, maar lieflijke citers (Openbaring 15).

Maar mag je je vreugde om Gods goedheid dan niet uitbundig uiten? Dat mag wel, want dat deden de gelovigen in de Bijbel ook. Kijk maar in Psalm 98 en Handelingen 3:8. En laten we daar maar een voorbeeld aan nemen. Maar daarmee is niet gezegd dat je alle middelen kunt inzetten. God beoordeelt niet alleen de inhoud en het hart, al kijkt Hij daar in de eerste plaats naar, Hij beoordeelt ook de vorm. De muzikale vorm dient in evenwicht te zijn met enerzijds de heiligheid en de grootheid van God en anderzijds de nietigheid en zondigheid van de mens. Dat is de reden waarom verschillende apostelen oproepen tot matigheid (bijv. Titus 2:12).

Nooit oordelen
De tweede hoofdvraag luidt: „Als jongeren op de EO-Jongerendag oprecht God ervaren en Hem loven, wie heeft dan het recht daar negatief over te doen?” Daarop zou ik willen zeggen: Niemand! Als men tenminste bedoelt: Wie zou mogen oordelen over de echtheid van andermans geloof en over het vermogen van God om te werken waar Hij wil? Maar dat neemt niet weg dat christenen elkaar onderling de spiegel van Gods Woord moeten voorhouden. Als de een vreest dat de ander op een onbijbels spoor zit, dan mag hij die ander daarop wijzen.

Ik maak mij ernstig zorgen om het bijbels gehalte van de geloofsbeleving op de EO-Jongerendag, omdat ik veel uitingen van die beleving niet kan rijmen met de Bijbel. Waar was de diepe eerbied die de bijbelse gelovigen doorhuiverde als zij God ontmoetten of aanbaden? Zie Genesis 18, 2 Kronieken 20, Jesaja 6 en Openbaring 4.

De consequenties zijn namelijk verstrekkend. Als ik te weinig oog heb voor Gods heiligheid, zie ik ook de ernst van de zonde niet (Psalm 73). En als ik weinig van mijn zonde besef, heb ik een heel oppervlakkig idee van de betekenis van de Zaligmaker (Romeinen 5:1-11) en zal ik ook geen nauw leven leiden zoals God dat vraagt (Matthéüs 5-7). Omdat duizenden ouders deze zorg delen, zou ik de organisatoren van de EO-Jongerendag dringend willen vragen hun boodschap en muziek openlijk te verantwoorden, in het licht van de zojuist genoemde bijbelse gegevens.

Eerlijk spreken
Wat de toerusting van jongeren voor de ontmoeting met de evangelische beweging betreft, wil ik graag een pleidooi voeren voor eerlijk spreken met kennis van zaken. En dat in tweeërlei opzicht. Ten aanzien van de evangelische beweging en van de jongerenwereld. Iedere ouder kent het gevoel van meewarigheid dat boven komt, als hij of zij een jongere eigenwijs hoort spreken over kinderen krijgen. „Kind, je weet niet eens waar je het over hebt!” Precies dit gevoel hebben veel jongeren als ze ouderen horen spreken over bijvoorbeeld moderne muziek. Wie zonder actuele kennis van de evangelische beweging en van de leefwereld van de jongeren leiding probeert te geven, loopt groot risico zijn jongeren helemaal niet te bereiken.

Concreet betekent dat mijns inziens het volgende:

  • Laten we de hele evangelische beweging nooit over één kam scheren. Deze beweging in en buiten de kerken is heel breed. Er is een groot verschil tussen een ”christen-rapper” en een evangelisch georiënteerde gereformeerdebonder. Wie bijvoorbeeld zegt dat ze geen zondebesef hebben doet een grote groep medemensen onrecht. Want zo eenvoudig ligt het gewoon niet. Bovendien, welke mensen worden concreet bedoeld? Een jongere die vriendschappelijke contacten heeft in evangelische kring, voelt zich gekwetst en sluit zich af voor gesprek.

Als we waarschuwen tegen invloeden vanuit de evangelische beweging, laten we dat dan eerlijk en welomschreven doen. Laten we enerzijds het ”oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt” (Matthéüs 7:1) ter harte nemen, anderzijds het feit dat God het hart aanziet (1 Samuël 16:7). Dat betekent dat we ook de intentie waarmee iemand een geloofsuitspraak doet of muziek maakt, moeten laten meewegen in onze meningsvorming.

  • Laten we eerlijk stellen dat de kring reformatorischen en de kring evangelischen elkaar gedeeltelijk overlappen. Beide kringen staan voor de betrouwbaarheid van de Bijbel. In beide kringen ligt nadruk op het persoonlijke van bekering en geloof. En als het gaat om persoonlijk bijbellezen en om de drang tot evangeliseren en hulpverlening zijn veel evangelischen veel reformatorischen tot voorbeeld. Ik roep iedereen op eens een bezoek te brengen aan de vele welzijnsorganisaties op evangelische grondslag in de binnenstad van Amsterdam.

Onbijbelse opvattingen
Tegelijk moeten we onbijbelse opvattingen duidelijk afwijzen. Veel evangelischen belijden de leer van de algemene verzoening, geloven in een vrije menselijke wil, verwerpen de kinderdoop en hebben grote moeite met de uitverkiezing. Laten we onze jongeren wapenen tegen de invloed hiervan op het geloof en het geloofsleven en ze de schat van de gereformeerde traditie laten zien.

Maar laten we ons als reformatorischen ook eerlijk de vraag stellen: Legt men binnen de evangelische beweging nadruk op zaken die wij te veel hebben vergeten? Is dat een reden waarom veel jongeren zich aangetrokken voelen tot de EO-Jongerendag?

Het verbaast veel ouderen dat er reformatorische jongeren zijn die zich prettig voelen op de EO-Jongerendag. Afgezien van de aantrekkingskracht van de eenvoudig en enthousiast gebrachte boodschap, spelen drie dingen uit de leefwereld van de jongeren hier mijns inziens een rol:

  • Veel jongeren van tegenwoordig hebben een sterk ontwikkeld aanpassingsvermogen. Ze schakelen gemakkelijk over van de ene omgeving naar de andere. Dat moeten ze ook wel. Hun leven wordt namelijk bepaald door een eindeloze stroom van zeer gevarieerde prikkels, met name ten gevolge van de moderne communicatiemiddelen. Die prikkels liggen op het vlak van informatie, amusement en onderlinge contacten. Zonder innerlijke flexibiliteit zouden ze dol worden. Dat heeft direct gevolg voor het functioneren van het geweten. Mede daarom ervaren veel jongeren de flitsende sfeer op de EO-Jongerendag niet als schokkend.

  • Veel ouders hebben geen idee wat hun jongeren dagelijks aan muziek beluisteren. Muziek speelt een geweldig grote rol. En al heeft elke jongere zijn eigen voorkeur, velen luisteren naar een breed scala muzieksoorten. De muziek van de EO-Jongerendag komt de meeste reformatorische bezoekers niet vreemd voor. Als dan bijna 80 procent van die dag uit muziek bestaat, waarom zouden ze dan moeite hebben met de EO-Jongerendag? En als pittige, moderne muziek zo belangrijk voor hen is, wat is er voor hen dan nog aantrekkelijk aan jongerenbijeenkomsten waarin het vooral gaat om de verkondiging van het Woord?

  • Voor de meeste jongeren is het sociale contact met leeftijdgenoten en het gevoel erbij te horen, erg belangrijk. Als op de EO-Jongerendag ergens aan geappelleerd wordt, dan is het wel dit gemeenschapsgevoel. Ik heb grote moeite met de anonimiteit en de massaliteit die dit in een stadion met zich meebrengt. Maar het is niet vreemd dat dat gemeenschapsgevoel juist die reformatorische jongeren aanspreekt die het in hun eigen milieu missen.

Ik sluit af met het volgende: In de vele reacties op het interview is mij opgevallen hoe vaak jongeren (en ouderen) positie kiezen op grond van hun gevoel. Dat roept bij mij de vraag op of Gods Woord eigenlijk wel functioneert in ons dagelijks leven? Dat Woord moet zeggenschap hebben over alles, anders hebben wij geen dageraad, of we ons nu reformatorisch of evangelisch noemen.

De auteur is docent godsdienst aan het Van Lodensteincollege in Amersfoort en schrijver van de jongerenbijbel ”Uw Koninkrijk kome”.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer