Na eerdere mislukte pogingen en veel tegenstand binnen de regerende Labour-partij, kwam het voorstel dinsdag toch met een krappe meerderheid van 57 door de stemming.

Eerder al stuitte de wet op verzet in het Hogerhuis. Er wordt verwacht dat de Engelse Eerste Kamer de wet daarom opnieuw zal afwijzen, maar in het Britse systeem betekent dat niet per se de verdwijning van de wet.

Na de terreuraanslagen op 11 september 2001 zag de regering-Blair een intensivering van de haat tegen moslims. Volgens de minister van Binnenlandse Zaken, Charles Clarke, is de wet daarom nodig om de Britse samenleving te beschermen. Religieuze haat is in de wet omschreven als „haat tegen een groep van personen met verwijzing naar religieus geloof of gebrek aan religieus geloof.” Ook atheïsten kunnen dus bescherming aan de wet ontlenen.

De islamitische Labour-parlementariër Shalid Malik vertelde dinsdag hoe hij uit eigen ervaring wist dat religieuze haat tegen islamieten toeneemt. „Toen ik op mijn eerste dag op het voortgezet onderwijs in elkaar werd geslagen, was dat omdat ik een ”Paki” (scheldwoord voor Pakistaan) was”, aldus Malik. „Maar als ik nu haatpost krijg, is het omdat ik moslim ben.”

De nieuwe regeling is een uitbreiding van het verbod op rassendiscriminatie. De wet is uitdrukkelijk niet bedoeld om religies als zodanig te beschermen. Er moet sprake zijn van ophitsing tegen personen. „Het gaat om het beschermen van mensen, niet van geloven”, aldus minister Charles Clarke van Binnenlandse Zaken. „Het moet een centrale waarde in onze samenleving zijn dat niemand in vrees hoeft te leven vanwege zijn geloof.”

De regeling is geen verbod op godslastering, waarover in Nederland eerder dit jaar ophef ontstond. Dat verbod bestaat al en houdt verband met de strafbaarheid van het beledigen van de anglicaanse staatskerk. Op grond van dit verbod worden nauwelijks vervolgingen ingezet. Overigens verwacht de regering ook weinig juridische actie op grond van de nieuwe regeling.

De Conservatieve oppositie probeerde samen met de Liberaal-Democraten de wet te blokkeren. De Conservatieve schaduwminister van Binnenlandse Zaken, David Davis, veroordeelde de wet als „verkeerd in beginsel, nauwelijks werkbaar en niet-noodzakelijk.” Davis vroeg zich af of de wet effectief zou zijn in het beschermen van de minderheden.

Veel aandacht ging uit naar het verzet van enkele kunstenaars en theatermakers. De acteur Rowan Atkinson (onder meer bekend vanwege zijn optreden als ”Mr. Bean”) noemde de wet in een buitenparlementaire campagne „een voorhamer om een noot te kraken.” „De werkelijke reden voor dit verbod is dat na de publicatie van Rushdies ”Duivelsverzen” in 1989 de harde kern van religieuze gelovigen in dit land heeft gezocht naar een wet die godsdienstige opvattingen en gebruiken onschendbaarheid geeft”, aldus de acteur.

De kunstenaar Nicholas Hytner noemde de regeling „zeer schadelijk” voor het theaterwezen, dat door de eeuwen heen juist had gebloeid door godsdienst belachelijk te maken.

De minister verzekerde het Lagerhuis dinsdag echter dat de wet zich beperkte tot haat en ophitsen. „Dit voorstel verbiedt niemand grappen over godsdienst te maken, of religie belachelijk te maken of mee te doen in een heftig debat over godsdienstigheid”, aldus Charles Clarke.

Orthodoxe christenen in Engeland voelen zich echter niet beschermd door de wet. Diverse organisaties voeren juist een campagne tegen het voorstel. De Britse tak van Open Doors waarschuwt in een modelbrief aan parlementariërs voor een „ernstige bedreiging van de vrijheid van meningsuiting en godsdienstige vrijheid.” Het nieuwe verbod zou kunnen worden gebruikt als een „wapen tussen verschillende religieuze groepen.”

De organisatie doelt daarmee op een zaak in Australië, waar moslims op grond van een vergelijkbaar verbod een groep christenen veroordeeld wisten te krijgen. De organisatie vindt het opvallend dat ook in Engeland de wetgeving voor door de moslimgemeenschap wordt toegejuicht. „Zulke wetgeving kan en zal worden misbruikt bij hen die redelijke kritiek op godsdienst tot zwijgen wensen te brengen”, zegt Open Doors, die daarbij verwijst naar „moslimfundamentalisten.”

The Christian Institute waarschuwt voor een „verkilling van het vrije woord.” „Het (de wet, red.) heeft de potentie het gewone religieuze debat te criminaliseren”, zegt de organisatie in een verklaring. De organisatie zegt uit ervaring bekend te zijn met antigodsdienstige gevoelens. „Om hen die het niet met ons eens zijn te laten zwijgen, zouden we makkelijk deze nieuwe wet kunnen gebruiken. Maar we geloven niet dat het goed is dat te doen.”