Moeder Savanna
De moeder van de peuter Savanna, die vorig najaar door verstikking stierf, is een aanzienlijk hogere straf opgelegd dan het openbaar ministerie had geëist. De 33-jarige vrouw kreeg zes jaar cel en TBS, terwijl het OM drie jaar en tbs verlangde. Haar 27-jarige echtgenoot kreeg twee jaar gevangenisstraf zonder TBS.Het intrieste leven dat Savanna tijdens haar korte bestaan op aarde geleid heeft en haar gruwelijke dood hebben terecht allerwegen gevoelens van afschuw en ontzetting opgeroepen.
Gelet op de ernst van de publiek bekende feiten valt te verklaren dat veel politici en burgers grote moeite hadden met de betrekkelijk lage eis van het OM. De officier kwam daartoe omdat deze uitging van mishandeling met dodelijke afloop, terwijl de rechter doodslag bewezen acht en daarom een hogere strafmaat kon hanteren.
De rechters hebben een juridische afweging gemaakt. Daarbij kan en mag niet van invloed zijn wat de publieke opinie vindt of wat politici roepen. Daarom hebben de rechters dinsdag in het vonnis hun treurnis uitgesproken over het feit dat politici in het openbaar de eis van het OM hebben bekritiseerd. Terecht wijst de rechtbank erop dat politici het dossier niet volledig kennen en dus niet tot een afgewogen oordeel kunnen komen.
Hoe begrijpelijk de verontwaardiging van parlementariërs en burgers ook is, het is van wezenlijk belang dat rechters zich bij het bepalen van de strafmaat laten leiden door de wettelijk vastgelegde regels en niet door emoties van het moment.
Hetgeen overigens niet betekent dat de wet als zodanig niet voor verbetering vatbaar is. Maar die discussie moet -ontdaan van de verontwaardiging over actuele gevallen- worden gevoerd binnen de muren van het parlement.
De huiver voor een emotioneel bepaald standpunt moet ook richtinggevend zijn als het gaat om de aanwijzing van de rechter dat de moeder van Savanna nooit meer zwanger mag raken.
Op zich valt daar veel voor te zeggen. Zoals deze moeder zich nu gedraagt, is het onverantwoord haar de zorg voor kinderen toe te vertrouwen. Alleen, hoe wordt dit bereikt?
Op dit moment ontbreekt het de rechter aan wettelijke middelen om zwangerschap volledig te voorkomen. Sterilisatie onder dwang kan juridisch niet. Dan zal eerst de wet moeten worden aangepast. Maar het is de vraag of dit wenselijk is.
Gemakkelijk kan het publieke debat leiden tot het treffen van wettelijke voorzieningen om zwangerschap uit te sluiten. Onder invloed van de emotie van dit moment. Maar dan worden de consequenties van een dergelijke stap over het hoofd gezien. Gedwongen steriliseren is een aantasting van de integriteit van het menselijk lichaam.
Als dat onder deze omstandigheden mag, waarom dan ook niet als het bijvoorbeeld gaat om zwangerschap bij verstandelijk gehandicapten? Of als het gaat over de discussie over het afstaan van organen? Daar is de integriteit van het menselijk lichaam een belangrijk punt.
Wanneer de samenleving besluit wissels om te zetten, is voor alle dingen van belang een zorgvuldig afweging te maken, waarbij emoties bepaald niet maatgevend mogen zijn.