Vicieuze cirkel is niet doorbroken
Wat komt eerst: de bestrijding van terreur of de versterking van positie van de Palestijnse leider? Dit was de centrale vraag dinsdag bij de bespreking tussen de voorzitter van de Palestijnse Autoriteit Mahmud Abbas en de Israëlische premier Ariel Sharon.
Sharon herhaalde de eis dat Abbas met harde hand optreedt tegen de Palestijnse terreurgroepen. Abbas verklaarde dat hij tegen terreur is en dat Palestijnen die zich daaraan schuldig maken, schade berokkenen aan de nationale belangen. Maar hij zei ook dat hij te zwak is om het verschijnsel effectief te kunnen bestrijden en dat Israël zijn positie moet versterken door concessies te doen. Sharon en Abbas slaagden er niet in de vicieuze cirkel te doorbreken.
De ontmoeting had plaats in de ambtswoning van Sharon in Jeruzalem. Beide leiders gingen niet samen op de foto en ze gaven geen persconferentie. De politie sloot een aantal wegen af en hield rechtse betogers op afstand. Het betrof de eerste ontmoeting tussen Sharon en Abbas na de topconferentie in Sharm-al-Sheikh in februari, waarbij de wapenstilstand officieel van start ging.
Israëlische bronnen stellen dat leger en politie de nederzettingen midden augustus niet kunnen ontruimen als er aanslagen zijn. Als Palestijnse militanten toch vuren op de te ontruimen nederzettingen zal het leger een uitgebreide actie houden in de Palestijnse gebieden. Zo’n actie zal naar verwachting tot gevolg hebben dat de Abbas ten val komt. Dat is niet in het belang van Israël, die in hem een partner ziet met wie zaken kunnen worden gedaan.
Als Sharon de terugtrekking vanwege het geweld uitstelt, is er kans dat deze helemaal niet meer plaatsheeft. Bij uitstel namelijk zullen de protesten tegen de ontruiming sterker worden. Het proces moet dus wel doorgaan in overeenstemming met het tijdschema.
Toch bereikten beide partijen dinsdag op bepaalde punten overeenstemming. Bij de terugtrekking zal er sprake zijn van coördinatie. Israël zal de huizen afbreken in de joodse nederzettingen en de Palestijnen zullen het puin opruimen.
Het bestuur over de steden Bethlehem en Qalqilya op de Westelijke Jordaanoever zal binnen twee week officieel worden overgedragen aan de Palestijnse Autoriteit, als deze afdoende maatregelen neemt tegen militanten. Meer Palestijnen mogen in Israël werken en Israël zal enkele gevangenen vrijlaten.
Het overleg dinsdag had plaats tegen de achtergrond van toenemend geweld. Alles duidt erop dat de betrekkelijke rust van de laatste maanden gevaar loopt. Volgens Israëlische bronnen vinden er nu per week vijftig tot tachtig aanslagen plaats in de Gaza-strook, terwijl dat er in februari tien tot vijftien waren.
Islamitische Jihad veroorzaakt de meeste problemen. De leiders van deze organisatie, die hun instructies uit Damascus ontvangen, wensen zich niet langer te houden aan het staakt-het-vuren waarover Abbas en de Palestijnse terreurorganisaties het eens werden. In de afgelopen dagen doodde de organisatie een soldaat in de Philadelphi-corridor bij de Gazastrook en een burger in het noordelijk deel van de Westelijke Jordaanoever.
Het Israëlische leger heeft al gezegd dat het geen terughoudendheid meer in acht zal nemen bij acties tegen de jihadisten. Maandag werden er 52 van hen opgepakt bij militaire raids op de Westoever. Er zijn echter nog geen plannen voor een grote militaire actie tegen andere Palestijnse groepen die geweld gebruiken.
De Palestijnse Autoriteit ziet zelf ook de noodzaak van rust in. Het Palestijnse ministerie van Binnenlandse Zaken waarschuwde maandag Islamitische Jihad en Fatah. Het ministerie, dat de veiligheidsdiensten bestuurt, dreigde ook op te treden tegen allen die de rust ondermijnen. Er zijn echter nog geen tekenen dat Palestijnse troepen de confrontatie aangaan met de terreurorganisaties. Palestijnen zeggen dat ze burgeroorlog willen voorkomen.