De Tweede Kamer debatteerde woensdagavond over de verdeling van de bijstandsgelden, die door de gemeenten weer worden uitgekeerd aan bijstandsgerechtigden. De vergadering trok veel belangstelling van onder andere bestuurders uit de vijftien gemeenten die de Universiteit Twente opdracht hadden gegeven voor het onderzoek. Sommige gemeenten ontvangen op grond van de nieuwe bijstandswet miljoenen euro’s minder dan in het verleden.

De nieuwe Wet werk en bijstand (WWB) werd vorig jaar januari van kracht en maakt gemeenten volledig verantwoordelijk voor de bijstand. Die krijgen een vast budget, waarmee het kabinet hen wil prikkelen om bijstandsgerechtigden zo snel mogelijk aan werk te helpen.

De universitair onderzoekers zetten grote vraagtekens bij het nieuwe model. Ze vinden dat er te veel wordt gekeken naar de regio waarin een gemeente ligt, en te weinig naar de situatie in de gemeente zelf. Dat leidt tot grote verschillen. De extreemste variëren van 32 procent minder dan in 2003 tot 46 procent meer. Van Hoof noemt het onderzoek ongefundeerd en wijst op andere, betere onderzoeken, die ’zijn’ stelsel ondersteunen.

Na vragen van diverse parlementariërs erkende de bewindsman wel dat het nieuwe systeem niet vlekkeloos werkt. „Natuurlijk is ook dit model niet op ieder detail perfect”, zei Van Hoof. De staatssecretaris vindt aan de andere kant dat het meest recente verdeelplan „behoorlijk veel beter is” dan de regelingen uit het verleden. Ook wees hij erop dat er in samenspraak met het parlement regelmatig verbeteringen kunnen plaatshebben.

Tweede-Kamerleden van CDA, PvdA en GroenLinks pleitten voor een soepeler overgangsregeling naar de nieuwe situatie en voor compensatie voor gemeenten die er fors op achteruitgaan in de nieuwe verdeling. Van Hoof zegde toe dat hij binnen een week een overzicht biedt van de mogelijkheden op dit terrein. Hij heeft zelf een voorkeur voor een regeling waarbij verschillen boven de 7 procent worden gecompenseerd. Nu gebeurt dat pas boven de 10 procent.

T. de Weger, wethouder in Enschede en woordvoerder namens de vijftien kritische gemeenten, noemde de uitkomst van het debat „absoluut onvoldoende.” Volgens hem hebben de opties waarover Van Hoof zich de komende week buigt alleen effect op de korte termijn. „Voor de lange termijn verandert er niets”, aldus De Weger. „En dat is een slechte zaak voor een flink aantal gemeenten. Voor hen dreigen grote financiële problemen.”