Lichtpuntje is wel dat treinreizigers kunnen rekenen op een financiële vergoeding van de NS, hoewel ze daar normaal gesproken geen recht op zouden hebben. De schade die de NS daardoor oploopt, wil het bedrijf verhalen op de spoorbeheerder ProRail.

De 3000 werknemers van ProRail leggen vrijdag het werk neer uit protest tegen het CAO-eindbod van het bedrijf. Daardoor kunnen geen treinen rijden. De NS schat de totale schade, inclusief de ruimere vergoeding voor reizigers en omzetderving, op „enkele miljoenen euro’s”, zei een woordvoerder woensdag.

Vaste NS-klanten of mensen die al een treinkaartje voor vrijdag hebben, kunnen een deel van hun geld terugkrijgen. Ook krijgen ze vervangend vervoer, zoals een taxi, tot een maximum van 25 euro vergoed. Studenten die een OV-kaart hebben die in het weekeinde geldig is, mogen vanaf donderdagavond 18.00 uur gratis reizen. Studenten met een OV-weekkaart mogen op zaterdag tot 12.00 uur gratis de trein nemen.

Uit de enquête onder ruim vijfhonderd mensen blijkt verder dat slechts 7 procent van de ondervraagden is het eens met de staking. Het merendeel van de ondervraagden (81 procent) vindt dat de reizigers het grootste slachtoffer zijn van de staking en niet de directie van ProRail.

Het personeel wil vanaf 03.00 uur tot 23.00 uur het werk neerleggen. Pas rond 01.00 uur zaterdagochtend kunnen de eerste treinen weer rijden, aldus de NS. Eerst moet het spoor worden ’schoongereden’. Dat betekent dat speciale treinen de roest op de rails moeten verwijderen.

Ook internationale treinen zullen waarschijnlijk niet kunnen rijden, aldus de NS. Zo rijdt de Thalys tussen Amsterdam en Parijs van en tot Antwerpen.

De Consumentenbond roept de vakbonden en ProRail op de landelijke spoorstaking van vrijdag te voorkomen. Ze moeten een arbitragecommissie instellen om het CAO-conflict te beslechten. „De Consumentenbond maakt zich ernstig zorgen over de gevolgen voor de reiziger”, aldus directeur K. de Jonge in een woensdag verzonden brief.

ProRail had al voorgesteld het CAO-conflict voor te leggen aan een arbitragecommissie, maar FNV Bondgenoten heeft dit afgewezen. De Consumentenbond wil dat de minister van Verkeer en Waterstaat bemiddelaars aanwijst die geschillen tussen vakbonden en OV-bedrijven kunnen oplossen. Minister Peijs staat daar afwijzend tegenover. Zij is teleurgesteld voor de reiziger, liet haar woordvoerder weten, maar zij is geen partij in dit conflict en is ook niet door partijen benaderd om zich erin te mengen.

De spoorwegstaking leidt tot grote drukte bij taxibedrijven die reizigers van en naar luchthaven Schiphol brengen. Het Almeerse bedrijf Schipholtaxi.info brengt klanten op reservering van en naar Schiphol. „Voor vrijdag zijn wij zo goed als volgeboekt”, aldus een medewerkster. „Het is duidelijk een stuk drukker dan anders”.