Nieuwe WAO aan zijden draadje
Het is hoogst onzeker geworden of de nieuwe WAO per 1 januari volgend jaar wordt ingevoerd, zoals het kabinet wil. Voor het wetsvoorstel van minister De Geus van Sociale Zaken bestaat geen enkele steun, noch in de Tweede Kamer, noch bij de sociale partners. Regeringsfracties CDA en D66 willen het voorstel op een essentieel punt aanpassen. De VVD ziet de hele wet niet meer zitten.
Dat bleek woensdag na een hoorzitting over het nieuwe WAO–stelsel met vakbonden, werkgevers en uitvoeringsorganisaties in de Tweede Kamer. De Kamer behandelt het wetsvoorstel volgende week, maar op verzoek van de oppositie zal er donderdag al een spoedebat op hoofdlijnen plaatsvinden. Volgens PvdA, GroenLinks en SP moet de wet van tafel. De Geus zei woensdag dat uitstel „niet aan de orde is". De WAO–ingreep is een hoofdpunt van het regeerakkoord.
Kern van het nieuwe stelsel is dat alleen volledig arbeidsongeschikten een WAO–uitkering krijgen. Wie nog deels kan werken moet met een aanvulling op het loon aan de slag blijven. Volgens het kabinet moeten zowel de publieke uitkeringsinstantie UWV als particuliere verzekeraars de regeling voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten verzorgen. Als zij elkaar moeten beconcurreren zullen ze beter hun best doen, is de verwachting.
Maar op dat onderdeel van het plan bestaat zware kritiek. Het maakte de regeling veel te ingewikkeld, vinden alle betrokkenen. CDA en D66 willen, net als de sociale partners, een volledig private regeling, waaraan alleen de verzekeraars meedoen. Maar daar is de VVD weer mordicus tegen.
De verzekeraars hebben geen WAO–fonds achter de hand om de aanloopkosten te dekken. Als zij de regeling alleen uitvoeren zullen de kosten in de eerste jaren 6 miljard euro extra bedragen. Op langere termijn ontstaat er volgens de verzekeraars een voordeel van 11 miljard, maar daar gelooft VVD–Kamerlid De Vries niet veel van. Zij hikt in elk geval aan tegen de hoge aanloopkosten van een private aanpak. De WAO–premies zullen daardoor stijgen en de vakbeweging zal vervolgens compensatie willen voor de koopkrachteffecten, betoogde ze. Een dergelijke ontwikkeling zou volgens haar zeer schadelijk zijn voor de economie. Volgens De Vries moet De Geus „met een beregoed verhaal” komen om haar alsnog te overtuigen. Ze zei ook dat in de WAO al veel bereikt is de afgelopen jaren; het aantal nieuwe gevallen daalt. Ze suggereerde dat een nieuwe ingreep wellicht niet nodig is.
Maar CDA, D66 en de sociale partners willen daar wel aan vasthouden. Ook willen ze geen uitstel. CDA en D66 denken na over een oplossing voor de hoge aanloopkosten voor een private uitvoering. Het kabinet heeft daar eerder ook langdurig op gestudeerd, maar kwam er niet uit.
