De boereninkomens staan onder druk, aldus LTO in een persbericht van vorige maand. „Juist op een verbetering daarvan moet de LTO-organisatie zich blijven richten.” Vermeer deelt de analyse van het LTO-bestuur, maar kan zich niet vinden in de manier waarop de koepelorganisatie tot op heden werkte aan een betere positie van de sector.

Hij wil zich met zijn organisatie -19.000 leden uit Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland- meer richten op samenwerking met de voedselverwerkende industrie, supermarkten en winkeliers. De problemen waar agrariërs voor staan, zijn volgens hem sectoroverstijgend. Die moeten dus intersectoraal worden aangepakt.

Bij LTO merkte hij echter steeds meer dat de deelsectoren, zoals de varkenshouders en de melkveebedrijven, hun eigen koers zijn gaan varen. „Dat betekent dat er net zo veel koersen zijn als sectoren.” LTO Nederland slaagt er niet in de regie te behouden over de deelsectoren, luidde het verwijt van Vermeer bij de afscheiding. „De verbanden worden steeds losser en de belangen lopen steeds verder uiteen.” De belangenbehartiging wordt daardoor onvoldoende aangestuurd.

LTO Nederland richtte zich volgens de boerenvoorman tot nu toe ook te veel op het lobbyen voor de boerenbelangen bij de overheid en keek te weinig naar de marktpartijen waarmee boeren moeten samenwerken. „Dat is niet meer succesvol. De vraagstukken van vandaag eisen een belangenbehartiging op twee fronten tegelijk: markt en maatschappij.”

Na lang praten hakten de ZLTO-voorzitter en zijn collega’s de knoop door. Ze besloten zich los te maken van LTO. De federatie spreekt sindsdien niet meer namens alle agrariërs. Dat was in het verleden eigenlijk ook niet het geval. LTO Nederland vertegenwoordigde volgens Vermeer tot het opstappen van ZLTO slechts 2,5 procent van alle boeren en tuinders. „De belangenbehartiging was dus al versnipperd, maar dat was minder zichtbaar omdat er een koepelorganisatie overheen zat.”

De huidige tijd vraagt om een andere manier van belangenbehartiging, denkt Vermeer. „Het kenmerk van deze tijd is een lichte federatie, met maximale inzet van de deelorganisaties.” Hij bepleit een netwerkachtige aanpak. De sectoren moeten iedere keer andere partners opzoeken met wie zij het beste hun doel kunnen realiseren. Als voorbeeld van die nieuwe manier van werken noemt hij een initiatief van boeren, de Rabobank en de provincie Noord-Brabant om te komen tot samenwerking tussen het bedrijfsleven en de agrarische sector.

Uit een enquête door Agridirect in opdracht van weekblad Boerderij blijkt dat lang niet alle ZLTO-leden de gekozen koers kunnen waarderen. Ruim 35 procent van hen vreest dat de kans op een versplinterde en daardoor minder effectieve belangenbehartiging groot of zeer groot is. Vermeer vindt de enquête-uitslag „niet verontrustend.” Zelden zijn alle leden het volledig eens met een keus van het bestuur, stelt de ZTLO-voorzitter. „Een behoorlijk groot deel van de leden maakt zich weliswaar zorgen, maar dat doen wij ook.” De beslissing om als ZLTO uit de LTO-koepelorganisatie te stappen, heeft hij „met pijn in zijn hart genomen.” Eind dit jaar zal het bestuur verantwoording afleggen voor het gevoerde beleid en kunnen de leden de bestuurders daarop aanspreken.

Leden die met vragen zitten, kunnen daarmee nu al terecht bij de lokale ZLTO-vertegenwoordigers, zegt Vermeer. Naar eigen zeggen heeft hij zelf nog maar weinig vragen hoeven beantwoorden. „De belangenbehartiging blijft op hetzelfde kwaliteitsniveau als zij was. Dat is een keiharde belofte aan onze leden.”

Het gescheiden optrekken van LTO Nederland en ZLTO heeft ook consequenties voor de overheid. Als het ministerie van Landbouw bijvoorbeeld een convenant wilde opstellen met de agrarische sector, deed het dat altijd met de koepelorganisatie. Dat is verleden tijd. Landbouwminister Veerman zal nu ook met ZLTO afspraken moeten maken, stelt de boerenvoorman.

ZLTO heeft haar lidmaatschap van LTO nog niet opgezegd. De kans dat de zuidelijke boerenorganisatie ooit weer deel uitmaakt van de landelijke koepelorganisatie is echter heel klein, zei de ZLTO-voorzitter maandag. „Wij hebben een stap gezet waar we niet op terugkomen. We willen wel samenwerken, maar het is niet realistisch om te denken dat wij teruggaan naar LTO Nederland.”

De ontwikkelingen van gisteren maken een terugkeer definitief onmogelijk. Het verval van de oude LTO-organisatie, ingezet met het vertrek van ZLTO, is nu compleet. LTO Noord en de Limburgse LLTB bezinnen zich op de toekomst. Hernieuwde samenwerking met ZLTO is wat hen betreft zeker niet uitgesloten. De ZLTO is daartoe bereid. Al op 18 mei zei Vermeer „nadrukkelijk de hand uit te steken naar onze zusterorganisaties om met hen nieuwe vormen van samenwerking te ontwikkelen.”