”H. F. Kohlbrugge, een inleiding met kernteksten”
Auteur: dr. A. de Reuver
Uitgeverij: Kok, Kampen, 2005
ISBN 90 4351 080 7
Pagina’s: 192
Prijs: € 14,50. Met enige regelmaat verschijnen er werken van en over Hermann Friedrich Kohlbrugge. Dat geeft weer dat de prediker uit Elberfeld een boeiende persoonlijkheid geweest is met een blijvende actualiteit. Dr. A. de Reuver brengt in zijn jongste studie ”H. F. Kohlbrugge, een inleiding met kernteksten” het gedachtegoed van deze theoloog op een boeiende wijze onder woorden.

Na het inleidende hoofdstuk over het leven van de pastor wordt in de daaropvolgende hoofdstukken ingegaan op een zestal kernen uit Kohlbrugges theologie, te weten: de verhouding tussen het Oude en het Nieuwe Testament, de vleeswording van het Woord, de relatie tussen Woord en Geest, de aanvechting van het geloof, de heiliging en ten slotte de verkiezing. Deze thema’s vormen het eerste gedeelte van dit boek. In het tweede deel is een zevental fragmenten uit de geschriften van Kohlbrugge te lezen die corresponderen met de hoofdstukken die daaraan voorafgaan.

Uitvoerig behandelt De Reuver de manier waarop Kohlbrugge omging met de Bijbel: „Om Kohlbrugges theologische grondnotities op het spoor te komen, doet men er goed aan kennis te nemen van de manier waarop hij de Schriften las.” Duidelijk komt naar voren Kohlbrugges hoge waardering voor het Oude Testament. Dit had hij al jong van zijn vader meegekregen, die tot hem zei: „Als je de vijf boeken van Mozes verstaat, versta je de hele Bijbel.” Het Nieuwe Testament werd voor hem duidelijk vanuit het Oude Testament en niet omgekeerd, het Oude vormde voor hem de sleutel om het Nieuwe te verstaan.

Geschreven Woord
Kohlbrugge motiveerde zijn standpunt met de stelling dat Christus Zelf leefde uit de Schriften. Hij stond op de bodem van het geschreven Woord en wees naar Mozes en de profeten. Hij wilde Zich niet daarboven verheffen, aldus Kohlbrugge. Ingegaan wordt op het feit dat Kohlbrugge bezwaar had tegen de benaming ”Oude Testament”. De auteur toetst Kohlbrugges visie aan de opvattingen van de reformatoren en merkt in zijn evaluatie op dat Kohlbrugge in bepaalde eigen accenten soms wat ver ging.

Verder komt naar voren wat een diep ontzag de prediker had voor het Woord: „Liefst zou ik meteen na het voorlezen van de preektekst weer van de kansel af willen gaan, want in de tekst is reeds alles gezegd.” Aan de prediking kent Kohlbrugge groot gezag toe, het is de plaats waar de omgang met God wordt gewerkt en versterkt. Christus laat Zich vinden in het Woord, en daar alleen ligt de grond van het geloof.

Een karakteristiek thema van Kohlbrugge is zijn opvatting over de vleeswording van het Woord. Zijn prediking centreert zich rond de persoon en het werk van Christus. De Reuver stelt dat dit de hartslag van Kohlbrugges geloofsleven en prediking uitmaakt. Dat God in Christus mens wilde worden is een diep mysterie. „In de mens is de wijsheid niet om zoiets uit te denken, maar in Gods hart is eeuwige liefde en barmhartigheid.” Christus’ diepe vernedering komt op een indringende wijze aan de orde. Mooie en diepzinnige citaten staan in dit onderdeel te lezen, zoals: „Hebt u Christus gezien Die voor ons gebloed heeft, dan hebt u God in het vaderhart gezien. Aan Christus is te zien hoe de Vader gezind is en hoe Hij over arme en verloren zondaren denkt.”

Op pastorale wijze weet Kohlbrugge de aangevochten gelovige te wijzen op Golgotha: „Aan het kruis heb Ik het voor u afgehandeld. Ik heb Mij immers vrijwillig voor u in de bres gesteld. Nu is de toorn afgekeerd, en Ik wil u hebben zoals u bent.”

Dubbelganger
Een van de kernen van Kohlbrugges geloofsvertolking is de aanvechting. De Reuver noemt Kohlbrugge in zekere zin een dubbelganger van Luther. Evenals voor de reformator is de aanvechting voor Kohlbrugge geen theoretisch feit, maar een werkelijkheid waarvan hij bij ondervinding weet heeft. Ingegaan wordt op de aanleiding, de Bewerker, de noodzaak, de zin, het verweer van de aanvechting. Kohlbrugge wordt niet moe om de aangevochtene op het Woord te wijzen: „Men dient het geplaagd zijn niet te schuwen, maar Christus bij de zoom van Zijn kleed te grijpen. Men moet, niet zoals men zou wensen te zijn, maar zoals men is, zich aan Zijn voeten werpen, en op grond van het Woord aan dit Woord blijven hangen. Wanneer het dan toch verloren is, dan kan het immers niet erger worden. Sla de golven met het Woord van God. Waag het met Hem…”

Uit deze publicatie blijkt dat De Reuver een specialist is op het gebied van de Kohlbrugge-literatuur. Hij weet op een heldere en inspirerende wijze de diepzinnigheid van Kohlbrugges theologie onder woorden te brengen. We zijn hem dankbaar voor deze waardevolle uitgave. Voor degene die kennis wil maken met de theologie van Kohlbrugge is dit een aanrader. Het nodigt uit om meer te lezen in de geschriften van deze grote theoloog.