MILIEUBELEID - In 2009 mag het grondwater maximaal 50 milligram nitraat bevatten. Dat zorgt ervoor dat het water geschikt is voor drinkwater, ook voor baby’s. Het grondwater onder de veen- en kleigronden voldoet hier al aan. Onder de zandgronden heeft het nog een aantal jaren nodig om dat doel te bereiken.

BRUSSELS WIL IS WET - Om aan de Europese nitraatrichtlijn (1991) te voldoen zette Nederland voor de mest het zogeheten Minas-systeem op. Dat voldeed niet, vond de Europese Commissie. In het najaar van 2003 torpedeerde het Europese Hof van Justitie het systeem definitief. In juni 2004 bereikten Nederland en Brussel een akkoord over het nieuwe mestbeleid.

MESTBELEID - De nieuwe regels die in 2006 moeten ingaan, beperken de hoeveelheid stikstof, nitraat en fosfaat die op het land terecht mag komen. Vooral de meststoffen uit dierlijke mest gaan aan banden: gemiddeld mag per hectare slechts nog de jaarproductie van anderhalve melkkoe uitgestrooid worden. Verdere bemesting van gewassen moet gebeuren met kunstmest of compost.

DEROGATIE - De Europese nitraatnormen zijn voor Nederland veel beperkender dan voor het milieu noodzakelijk is. Voor de graslanden -ongeveer de helft of 1 miljoen hectare van de landbouwgronden- heeft het kabinet daarom gevraagd meer mest te mogen uitrijden, de zogenoemde derogatie. Daarmee zou de jaarproductie van ongeveer tweeënhalve melkkoe op het land mogen komen. Denemarken kreeg al eerder Europese ontheffing voor deze versoepeling.

MESTHANDEL - De nieuwe regels betekenen dat veehouders meer mest dan nu overhouden. Die overtollige mest kunnen ze verkopen aan akkerbouwers zonder vee of laten verwerken tot iets anders. In Moerdijk wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een mestverbrandingsinstallatie waarmee energie opgewekt kan worden.

KOSTEN - Varkenshouders en pluimveeboeren, die vaak intensieve bedrijven hebben, zullen naar verwachting 10.000 tot 20.000 euro per jaar meer kwijt zijn om de mest af te voeren. Voor melkveebedrijven stijgen die mestkosten met 5000 tot 6000 euro.

VEESTAPEL - Nederland telt ongeveer 86 miljoen kippen, 11,1 miljoen varkens, 3,75 miljoen runderen en ongeveer een miljoen schapen. Omdat het duurder wordt om van de mest af te komen, zal die veestapel met enkele procenten krimpen. Krijgt Nederland de derogatie niet, dan moet een deel van de veehouderij saneren. Het aantal dieren zal moeten teruglopen met 10 tot 15 procent.

COMPOST - Het tuinafval heeft nu nog een bijzondere plek in het mestgebruik, omdat de fosfaten hierin niet meegeteld hoeven te worden. Dat moet straks wel. Nu gaat 60 tot 70 procent van de compost naar de landbouw. Al zal de compost in de meststoffenhandel meer moeten concurreren met dierlijke mest en de kunstmest, de gft-rolcontainers zullen naar verwachting niet verdwijnen.

FRAUDE - Om fraude met mest te voorkomen zal de Algemene Inspectiedienst de mesttransporten extra scherp in de gaten houden. Ook is een gps-systeem opgezet dat de mestwagens registreert bij vertrek van het veehoudersbedrijf en bij aankomst bij de afnemer.