Weliswaar zijn de loonkosten vorig jaar dankzij de loonmatiging met 2 procent gedaald, maar de arbeidskosten buiten het eurogebied zijn nog veel sterker afgenomen, aldus Zalm. Buitenlandse producten werden bijna 8 procent goedkoper dan verwacht. Daardoor werd het voor Nederlandse producenten nog moeilijker de concurrentieslag te winnen. De economische groei in Nederland bleef dan ook achter vergeleken bij het gemiddelde in de Europese Unie.

In een toelichting noemde Zalm woensdag de verslechterde concurrentiepositie een tegenvaller. Het kabinet zal zijn hervomingsbeleid moeten doorzetten en loonmatiging moet het parool blijven, zei hij. „De tijd voor een uitbundige loonontwikkeling is nog niet aangebroken."

Versterking van de economie door onder meer loonmatiging, hervormingen in de sociale zekerheid en innovatie is een van de speerpunten van het kabinetsbeleid. Ook het slagvaardiger maken van de overheid en het verbeteren van de overheidsfinanciën staan hoog op de hervormingsagenda van het kabinet.

Volgens Zalm is vorig jaar voortvarend gewerkt aan deze doelen. Het kabinet vindt dat het bij de uitvoering van zijn beleidsprogramma op de meeste punten op koers ligt. Zalm geeft een overzicht van de resultaten op de diverse beleidsterreinen. Zo is de veiligheid toegenomen, is het aantal WAO’ers gedaald en zijn er minder wachtlijsten in de zorg.

Zalm onderstreept verder dat in 2004 door de aanslagen in Madrid en de moord op filmregisseur Theo van Gogh de terreurdreiging dichter bij huis is gekomen. Dit heeft volgens hem „het streven naar een veiliger samenleving in een breder perspectief geplaatst." Er zijn „stevige maatregelen" genomen om het extremisme uit te sluiten, maar tegelijk wil het kabinet voorkomen dat bepaalde bevolkingsgroepen worden gestigmatiseerd.

Ook het brede protest tegen de hervormingsmaatregelen van het kabinet ziet Zalm als een belangrijke ontwikkeling in 2004. Met het oog daarop heeft het kabinet intensief overleg gevoerd met de sociale partners. Dat mondde in november uit in een sociaal akkoord, met afspraken over vroegpensioen en WAO.