Dat stelt de jurist L. Arends, die vrijdag promoveerde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Volgens Arends registreren de meeste instellingen niet hoe vaak deze bejaarden worden vastgebonden of rustgevende medicijnen krijgen.

Hij vermoedt dat het vaak onnodig gebeurt. Bejaarden worden niet alleen in ziekenhuizen en verpleeghuizen vastgebonden, het gebeurt ook thuis.

Arends concludeert dat alle verpleeghuizen geregeld vrijheidsbeperkingen opleggen bij dementerende patiënten. Dit geldt ook voor 70 procent van de verzorgingstehuizen en de thuiszorginstellingen. Verder past 95 procent van de ziekenhuisafdelingen die het meeste zorg bieden aan dementerenden dergelijke maatregelen vaak toe.

De promovendus, die is verbonden aan het Instituut voor Beleid en Management Gezondheidszorg van het Erasmus MC, noemt het opmerkelijk dat 71 procent van de huisartsen met dementerende patiënten in de praktijk deze vrijheidsbeperkingen regelmatig signaleert.

Arends meent dat door nieuwe wetgeving instellingen bewuster moeten worden van de eigen verantwoordelijkheid om zorgvuldig met vrijheidsbeperkingen om te gaan. Zo moeten de instellingen worden gestimuleerd om het aantal vrijheidsbeperkingen terug te dringen.

De Algemene Rekenkamer constateerde vorig voorjaar al dat de huidige wet BOPZ, die de voorwaarden voor dwangbehandeling en vrijheidsbeperking regelt, niet aansluit op de praktijk in verpleeg- en verzorgingshuizen.

Naar schatting zit een op de drie dementerende ouderen in een instelling die niet eens de vereiste BOPZ-aanmerking heeft. Dat maakt voor de behandeling van de dementen niet uit, maar voor de rechtspositie van de patiënt wel.

Staatssecretaris Ross van Volksgezondheid kondigde vorig jaar zomer al aan dat ze de wettelijke mogelijkheden voor het beperken van de vrijheid van dementerenden wilde uitbreiden voor verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties. Ze stelde dat naar schatting 90.000 dementerende ouderen in een verzorgingshuis zonder BOPZ-aanmerking of thuis wonen.

In 68 procent van de thuiszorgorganisaties heeft men wel eens te maken met situaties waarin vastbinden nodig is. Ross’ voorstel echter leidde tot fel protest van vooral cliëntenorganisaties. Maar Ross benadrukte dat ze de huidige praktijk beter wil regelen en de hulpverleners wil wijzen op alternatieven.