Aanvankelijk werd de honger naar buitenlandse wagens vooral gestild door import van tweedehands auto’s. Maar de laatste jaren groeit het percentage buitenlandse automerken dat op Russische bodem wordt geproduceerd.

Dit is het resultaat van bewuste Russische politiek. De regering zag tijdens het opengaan van de landsgrenzen in de jaren negentig van de vorige eeuw met lede ogen toe hoe het land op grote schaal werd overspoeld met afgedankte auto’s uit met name West-Europa en Japan.

Deze wagens voldeden in het land van herkomst meestal niet meer aan steeds strengere milieuregels. Voor een appel en een ei werden ze overgedaan aan Russische eigenaars, die hun derdehands Mercedes of vierdehands Toyota zonder problemen hun land invoerden om er nog jaren mee rond te rijden.

Tegelijkertijd zakte de vraag naar auto’s van eigen bodem helemaal in. Het was immers goedkoper om een buitenlandse auto te kopen die ondanks zijn leeftijd van betere kwaliteit was en er moderner uitzag dan een auto van Russische makelij. Als gevolg hiervan raakte de Russische auto-industrie in een structurele crisis. Dit leidde tot het bankroet van de bekende Moskouse autofabriek Moskvitsj en ontslagen bij autoproducenten als AvtoVAZ (Lada) en RoesPromAvto (Wolga).

Aanvankelijk dacht de regering dit probleem op te lossen door de invoering van hoge invoertarieven op tweedehands auto’s uit het buitenland. Bovendien kwam er een importverbod op auto’s ouder dan zeven jaar. Tegelijkertijd voerde ze maatregelen in ter bescherming en stimulering van de eigen autoproductie en -verkoop. Regeringsambtenaren werden verplicht uitsluitend in Russische auto’s te rijden.

De maatregelen zetten weinig zoden aan de dijk. Sinds het economische herstel na de roebelcrisis van 1998 steeg de koopkracht van Russische consumenten, wat leidde tot een explosieve vraagstijging naar moderne auto’s van buitenlandse makelij. Bovendien verbeterde het Russische investeringsklimaat sinds het aantreden van president Poetin in 2000 aanzienlijk, waardoor buitenlandse autofabrikanten Rusland steeds meer als een uitdagende groeimarkt beschouwen. Ze berekenden dat productie in Rusland een kostenbesparing van minstens 15 procent opleverde.

De Russische regering zag op haar beurt kans om de werkgelegenheid in de autosector te behouden en de modernste autotechnieken binnen haar grenzen te halen. Bovendien helpt deze liberalisering van de autosector mee aan de kansen om toe te kunnen treden tot de Wereldhandelsorganisatie (WTO).

Ze begon daarom de lokale productie van buitenlandse auto’s toe te staan en zelfs te stimuleren. Wel stelde ze een aantal voorwaarden die onlangs nog zijn aangescherpt. Zo zijn buitenlandse autoproducenten die een fabriek op Russische bodem neerzetten verplicht om minstens 25.000 auto’s per jaar te produceren en binnen zes jaar na vestiging minstens 30 procent van de onderdelen af te nemen van Russische leveranciers.

Inmiddels produceren al diverse buitenlandse autofabrikanten hun auto’s op Russische bodem. Zo nam nog vorige maand het Franse Renault een productielijn in gebruik in Moskou die het model Logan zal gaan produceren. Al eerder startte General Motors een productielijn in Togliatti met het model Chevy Niva. Ook Ford (Sint-Petersburg) en BMW (Kaliningrad) zijn al een aantal jaren actief.

De investeringen lopen uiteen van 100 tot 250 miljoen dollar (95 tot 178 miljoen euro) en de geplande productie ligt tussen de 25.000 en 100.000 auto’s per jaar. Meestal gaat het om auto’s in de prijsklasse tussen de 10.000 en 15.000 dollar, de meest gevraagde modellen in Rusland op dit moment.

Japanse (Mazda, Nissan) en Zuid-Koreaanse (Daewoo, Hyundai) auto’s zijn nu nog de meest verkochte in Rusland, met dank aan de gemeenschappelijke dollar. Analisten menen echter dat Europese merken door de toenemende lokale productie snel marktaandeel zullen gaan terugwinnen op de Aziaten.

De verkoop van buitenlandse auto’s in Rusland nam het afgelopen jaar toe met maar liefst 80 procent en de Russische regering verwacht dat deze in 2010 boven de 1 miljoen per jaar zal liggen, waarvan het grootste deel op Russisch grondgebied zal worden geproduceerd. Het afgelopen jaar werden er in Rusland 1 miljoen auto’s van eigen makelij geproduceerd en 128.000 buitenlandse, maar kenners denken dat al in 2007 het aandeel van buitenlandse auto’s dat van Russische zal overtreffen.