”Historische Reeks Land van Heusden en Altena deel 14”; eindredactie Jacob Vos
Uitgeverij: gelijknamige stichting te Wijk en Aalburg
ISBN 9080627542
Pagina’s: 312
Prijs: € 17,45; verkrijgbaar in de regionale boekhandels of telefonisch: 0416-695148. Na zestig jaar is het graf ontdekt van de Duitse onderofficier Josef Back (1922-1944). Hij wilde in het najaar van 1944 overlopen naar de ”Tommies”. Dat blijkt uit een recent gevonden dagboek.

Aan zijn ouders en zijn enige zuster Paula kan het niet meer verteld worden. Ze zijn namelijk ook niet meer in leven. Op het doodsprentje vermelden de verdrietige ouders onder andere:

„Fern der Heimat, teurer Josef

Ruhest du im Feindesland.

Einsam in der fremden Erde

Unbeachtet, unbekannt.”

Vorig jaar ontdekte docent Duits A. A. J. van Tuijl te Waalwijk dagboekaantekeningen van Jans van Lierop-Staal en Anna Verbunt. De familie Van Lierop, afkomstig uit Eindhoven, vond onderdak bij familie Verbunt te Dussen (NB).

Omdat Dussen in het laatste oorlogsjaar in het frontgebied ligt, worden beide families gedwongen te evacueren. Op hun zwerftocht komen ze in contact met een aardige, goedlachse, maar eenzame Duitse soldaat, in de dagboeken alleen Josef genoemd. Hij verblijft enige tijd met de families in een uit strobalen vervaardigde hut. „Stoeien deed hij graag. Hij deed iedere dag de aardappelen en peren of appels mee schillen.” Op 1 december 1944 wordt hij in Babyloniënbroek meedogenloos neergeschoten en zonder kist begraven.

Het hoe en waarom van deze aangrijpende gebeurtenis is te vinden in de bewerkte dagboekaantekeningen, die hun plaats kregen in deel 14 van de Historische Reeks Land van Heusden en Altena. Scribent Van Tuijl vond door naarstig speurwerk de plaats van herkomst van Josef Back, namelijk het Duitse plaatsje Unzhurst. Ook maakte hij kennis met drie ’oomzeggers’ van Josef. Josef Back blijkt te zijn herbegraven in IJsselstein tussen 32.000 andere omgekomen jongeren.

Behalve de dagboeken van de dames Van Lierop en Verbunt is in de Historische Reeks ook een ander nooit eerder gepubliceerd oorlogsdagboek opgenomen. Het is geschreven door de Wijk en Aalburger Laurens (Louw) Mans en bewerkt door J. Vos. Het beschrijft een jaar Duitse terreur in ’44/’45 in het frontgebied, waar Wijk en Aalburg middenin lag. Het dagboek maakt melding van veel slachtoffers, die omkwamen door zowel Duits als Engels vuur.

Deel 14 bevat verder veel uiteenlopende, maar goed gedocumenteerde verhalen vanaf de Middeleeuwen tot 1945. Het Land van Heusden en Altena, als grensgebied tussen Holland en Brabant, heeft een boeiende geschiedenis; een onuitputtelijke bron van verhalen.