Het grote nieuws van de Europese verkiezingen van vorig jaar was, althans voor Nederland, het succes van Van Buitenen. Die kwam in één klap op twee zetels. De boodschap van Europa Transparant bleek in brede kring aan te slaan.De indruk bestond zelfs dat Van Buitenen ook stemmen gewonnen had ten koste van de lijst van de ChristenUnie-SGP. Het feit dat de eurofractie van deze combinatie vóór de verkiezingen nogal ongelukkig in het nieuws was geweest, zal daar wel aan hebben bijgedragen.

Als klokkenluider binnen het Europese apparaat had Paul van Buitenen ongetwijfeld grote verdiensten. Waren er maar meer van zulke mensen. Niet alleen in het Brusselse maar ook elders. Ook in Nederland werden we de laatste jaren immers geconfronteerd met omvangrijke corruptieschandalen.

Dat neemt niet weg dat dit soort mensen wel het risico loopt om overal corruptie te zien. Gemakkelijk gaan ze denken dat je met transparantie en fraudebestrijding de wereld kunt redden. Er is echter in de politiek, ook de Europese politiek, meer aan de orde.

Inmiddels zal Van Buitenen zijn grote succes van vorig jaar wel betreuren. Als hij slechts één zetel veroverd had, had hij nu in ieder geval een probleem minder. Tussen Paul van Buitenen en zijn fractiegenote Els de Groen is het inmiddels water en vuur.

Van Buitenen wil zich uitsluitend met fraudebestrijding bezighouden en alle andere onderwerpen laten rusten. Zijn fractiegenote denkt daar anders over, wat op zich niet vreemd is. Zij doet wel gewoon aan politiek en heeft de moeilijke positie van de zigeuners in Oost-Europa als speerpunt uitgekozen.

Vandaar dat ze inmiddels gescheiden wegen gaan, al behoren zij in Straatsburg allebei nog wel tot de fractie van de Groenen. Maar fracties in het Europees Parlement zijn vaak een conglomeraat van tamelijk heterogene elementen.

Het succes dat Van Buitenen vorig jaar bij de verkiezingen boekte kan niet los gezien worden van het gegeven dat het overgrote deel van het kiezersvolk thans uit zwevende kiezers bestaat. Die kunnen alle kanten uit.

Vooral nieuwe politieke bewegingen blijken op hen een grote aantrekkingskracht te hebben. Vaak lopen die nieuwe bewegingen op niets uit. Denk maar aan de LPF.

De achterban is meestal erg heterogeen en de kandidatenlijst wordt nogal eens onder grote tijdsdruk samengesteld. Toch blijken kiezers gemakkelijk weer enthousiast te worden over de volgende komeet die aan de politieke hemel verschijnt.

Helaas staat Brussel sinds jaar en dag slecht bekend als het gaat om financiële zuiverheid. Het Europees Parlement deelt ook in die reputatie. Gecompliceerde regelingen, belangenverstrengeling en botsende politieke culturen dragen daartoe bij. In Zuid-Europa kijkt men anders tegen corruptie aan dan aan onze kant van het continent.

Maar transparantie en fraudebestrijding vormen een te smalle basis om je politieke beweging op te bouwen. Er is immers meer aan de orde. Ook allerlei zaken die Van Buitenen, die zelf tot een evangelische gemeente behoort, ter harte zouden moeten gaan. Je kunt het dan toch niet maken om je aan de stemming daarover te onttrekken.