In de oceanen ontstaan zogenaamde dode zones, plant- en diersoorten sterven in rap tempo uit en grote gebieden raken steeds sneller ontbost. De mens heeft tweederde van de ecosystemen waarvan het leven op aarde afhankelijk is, ernstig vervuild of uitgeput. Met die uiterst sombere boodschap kwam het Milennium Ecosystem Assessment (MEA) van de VN deze week. Overigens, geen nieuwe boodschap. Wellicht dat daarom verschillende kranten niet berichtten over het rapport. Maar het gaat hier wel om een nieuwe en veel krachtiger bevestiging van de ernstigste problemen waarmee we wereldwijd te maken hebben.

Al te gemakkelijk kunnen dit soort wereldomvattende analyses over de toestand van de schepping ons moedeloos maken. De problemen zijn zo groot, wat kunnen wij als individuen daarmee? Wat zijn onze mogelijkheden om iets te doen aan dode zones in zee, aan het verdwijnen van tropische vogelsoorten, koraalriffen en mangrovebossen?

Keuzes
Ik zeg niets nieuws als ik opmerk dat de wereldwijde problemen wel degelijk met onszelf te maken hebben. De keuzes die wij maken in het gebruik van hout zijn bepalend voor de toestand van de oerwouden. Het gebruik van onze auto is bepalend voor de kwaliteit van de lucht die alle schepselen nodig hebben. Onze energiebehoefte vormt door klimaatverandering een bedreiging voor ecosystemen wereldwijd. De teloorgang van Gods schepping heeft alles te maken met keuzes.

Verschillende medewerkers van de internationale christelijke natuurbeschermingsorganisatie A Rocha hebben aan het rapport van het Milennium Ecosystem Assessment meegewerkt. In hun ogen is de vernietiging van grote delen van de schepping ten diepste een geestelijke zaak. Het heeft alles te maken met onze geloofsovertuiging.

Ghillean Prance, botanist en bestuurslid van A Rocha Internationaal: „De ernstige toestand van de schepping is niet alleen een morele en ethische, maar ook een geestelijke zaak.”

Dat betekent dat je de vraag mag stellen hoe het met ons geestelijk leven is gesteld als we de aarde laten verkommeren. Ervaren we de aantasting van deze aarde als aantasting van het werk van onze Schepper? Welke rol speelt Zijn opdracht in ons leven om het bouwen en bewaren van deze aarde gelijk op te laten gaan? Hebben centrale bijbelse begrippen als schuld, verzoening en verlossing ook een plek in ons leven met God als Schepper?

Geen tijd voor moedeloosheid dus naar aanleiding van de ernstige berichten over milieu- en natuurvernietiging, maar tijd voor bekering, geestelijke vernieuwing en een hernieuwd praktisch geloofsleven. En daar is veel gebed en wijsheid voor nodig.

Kleinschalig
Het MEA-rapport roept ons ertoe op ons eigen leven onder de loep te nemen. Daarnaast is er werk aan de winkel voor natuurbeschermers. Ook zij hoeven niet moedeloos te worden. Vanuit het praktisch natuurbeschermingswerk dat A Rocha in zestien landen wereldwijd uitvoert, is duidelijk geworden dat kleinschalige, concrete natuurbeschermingsactiviteiten een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het behoud van Gods goede schepping. Waar overheden soms gevangen lijken in eindeloos trage besluitvorming en kampen met zware economische tegenkrachten, is er lokaal veel mogelijk.

In Kenia verdwijnt in langzaam tempo het grootste overgebleven deel van het Arabuko-Sokoke-oerwoud, met zeer belangrijke natuurwaarden en bedreigde diersoorten. De armoedige lokale bevolking kapt jaar in jaar uit delen van het bos, om scholing voor kinderen te kunnen betalen. A Rocha heeft dat proces op een aantal plaatsen kunnen stoppen, door met behulp van gelden uit kleinschalig ecotoerisme, scholing te verzorgen. Een belangrijk element tijdens die scholing is natuureducatie. Jongeren worden tegenwoordig zelfs opgeleid tot natuurgids.

Een ander voorbeeld: In de Vallee des Baux in de Franse Provence is regenval door het intensieve landgebruik een serieus probleem geworden. Vanuit het plaatselijke A Rocha-project worden boeren ertoe gestimuleerd om hun land zo te gebruiken dat het water afgevoerd kan worden. En de natuur heeft daar baat bij! Intussen heeft een eerste landeigenaar een deel van zijn grond teruggegeven voor moerasvorming.

Terughoudendheid
Dit soort stappen voorwaarts komen er niet zomaar. Er is opnieuw veel gebed, wijsheid, kennis van Gods schepping en ook actiebereidheid voor nodig. Daarnaast is terughoudendheid van belang. Uit eerbied en liefde voor de Schepper past ons bescheidenheid en voorzichtigheid in de manier waarop we Zijn schepping gebruiken.

Tot slot is de ervaring van A Rocha dat het van het grootste belang is lokale gemeenschappen te bepalen bij het belang van natuurbehoud. Alleen als mensen oog en hart voor de natuurwaarden om hen heen hebben gekregen, zijn er duurzaam veranderingen mogelijk.

De auteur is coördinator van A Rocha Nederland. A Rocha is een internationale natuurbeschermingsorganisatie die werkt voor het behoud van Gods schepping. Messelink spreekt vrijdag 15 april op een bezinningsmiddag over het behoud van de natuur georganiseerd door het Christelijk Ecologisch Netwerk (CEN) en met als thema: ”De aarde als ark van Noach”.