Minister Donner van Justitie ziet een patroon in extreemrechtse uitingen, zoals die in Uden en Venray. Hij zei dinsdag in de Tweede Kamer dat het niet gaat om wat incidenten, maar om een ontwikkeling „die mij zorgen baart." De bewindsman en zijn collega Verdonk lieten weten dat een aantal onderzoeken in gang is gezet.

Zo inventariseren de Algemene Inlichtingen– en Veiligheidsdienst (AIVD) en het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) alle incidenten die in verband kunnen worden gebracht met extreemrechtse motieven. Het openbaar ministerie komt binnenkort met een verslag over de intensievere aanpak van onder meer racistische uitingen en geweld en haatzaaien. Daarnaast loopt een breed onderzoek naar discriminatie in al zijn verschijningsvormen.

Afgelopen weekeinde leidde een hardcorefeest in een jongerensociëteit in Venray tot vechtpartijen tussen allochtonen en jongeren in Lonsdale–kleding. Volgens Waals hebben activiteiten als dergelijke feesten een sterk aanzuigende werking op mensen van buitenaf die de veiligheid van de gemeente in gevaar brengen. De burgemeester wil voortaan vooraf weten wat voor soort bezoekers op festiviteiten afkomen. De gemeente gaat ook aan een nieuw jeugdbeleid werken, om de verrechtsing een halt toe te roepen.

Uden pakt de zaken anders aan. In deze gemeente staken autochtone jongeren tot twee keer toe een islamitische basisschool in brand. De eerste keer in november, na de moord op Theo van Gogh. Het gebouw brandde toen uit. Vorige maand werd brand gesticht in het gebouw waar de islamistische school nu is gevestigd. Dit keer was er weinig schade. In Uden is besloten tot een actieplan met een convenant met gedragsregels.

Het kledingmerk Lonsdale (oorspronkelijk een boksmerk) duikt steeds op in deze (racistische) incidenten. Het Dockingacollege in Dokkum besloot vorig najaar leerlingen te verbieden die kleding op school te dragen. Aanleiding was het racistische gedrag van een groepje ‘Lonsdale–jongeren’ tegen bewoners van het asielzoekerscentrum in de stad. Volgens het college is het verbod een succes en zijn er het afgelopen halfjaar geen incidenten meer geweest. Een verbod alleen helpt echter niet, aldus een woordvoerder. Over de achtergronden van de maatregel moet worden gepraat. Niet alleen om het uiterlijk, maar ook de manier van denken van de jongeren te veranderen.

In Uden komt geen verbod op het dragen van Lonsdale–kleding. Daar zien ze meer in de dialoog, in blijven praten, en in multiculturele activiteiten. Over enkele weken tekenen alle betrokkenen – autochtonen, allochtonen, gemeente, politie, justitie, onderwijs en welzijnsorganisaties – het convenant.