De 345 bouwbedrijven namen deel aan een versnelde sanctieprocedure. Deze collectieve procedure stelde de bedrijven in de grond-, weg- en waterbouw in staat snel schoon schip te maken en slepende rechtszaken te voorkomen. De boete valt lager uit omdat de clementiekorting voor goed meewerkende bedrijven van tevoren onjuist was berekend, aldus een woordvoerster van de NMa.

De bedrijven worden beboet omdat zij tussen 1998 en 2001 hebben deelgenomen aan een kartel. Een zevental bouwondernemingen, BAM Groep, Ballast Nedam, HBG, Dura, Heijmans, Stevin en Strukton, wordt extra beboet. Deze bedrijven hebben afspraken gemaakt over een aantal grote infrastructurele werken, zoals de hsl-zuid.

Het is de tweede maal dat de kartelwaakhond de bouwsector straft voor het maken van verboden afspraken. In december 2003 legde de NMa al aan 22 bouwbedrijven voor in totaal 100,7 miljoen euro aan boetes op.

De nu opgelegde boetes variëren van enkele duizenden euro’s tot bijna 19 miljoen euro per bedrijf. Van de beboete bouwbedrijven mogen er 75 de boete gespreid betalen, omdat zij anders in geldnood komen. De boetes komen ten goede aan de schatkist.

De grootste boete is voor rekening van BAM Groep. Dat bedrijf moet een totale boete van 18,8 miljoen euro betalen. Heijmans maakt, zoals het eerder meldde, 14,5 miljoen euro aan de NMa over. Wegenbouwer Koop Tjuchem, voormalig werkgever van klokkenluider Ad Bos, moet ruim 2,2 miljoen euro betalen. Grontmij en Arcadis betalen respectievelijk ruim 4 en 2 ton aan de NMa.

Een twintigtal bedrijven heeft geen geld verdiend met verboden afspraken. Zij krijgen een minimumboete van 4000 euro. Voor de bedrijven die deelnamen aan de versnelde procedure heeft de NMa de boetes met 15 procent verminderd.

Vorige maand werd een schikking tussen de bouwsector en de overheid op het laatste moment door het kabinet geblokkeerd. De bouwbedrijven zouden bij het bereiken van een schikking met de overheid een deel van hun bijdrage hieraan mogen aftrekken van de NMa-boete. Deze kortingsregeling is door het afketsen van de schikking niet toegepast, aldus de NMa.

De NMa sluit niet uit dat indien er toch een schikking met de overheid komt, de beboete bedrijven alsnog een deel van hun schadevergoeding mogen aftrekken van de boete.

Stichting Moreel Besef (SMB), waarin onder meer Ad Bos de belangen van klokkenluiders behartigt, is het oneens met de collectieve boeteregeling voor de bouwbedrijven. In een verklaring liet de stichting gisteren weten dat de collectieve boetes in strijd zijn met de Europese mededingingsregels.

SMB zal de Europese Commissie verzoeken een onderzoek in te stellen naar de rol van de NMa, de staat, de gemeenten en de gezamenlijke bouwondernemingen. De stichting wil niet dat Europees mededingingscommissaris Nelie Kroes zich met het onderzoek bemoeit. Zij was commissaris bij bouwer Ballast Nedam.