Welke consequenties dat zou hebben, was niet van meet af aan helder en ook het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB hield de kiezer op dit punt in het ongewisse. Inmiddels is er wel duidelijkheid.

Onder de bezielende leiding van NSC-Kamerlid Agnes Joseph, die de pensioenwereld op haar duimpje kent, gaan NSC, BBB, PVV en SP tot het uiterste om de arme NSC-minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken te bewegen terug te gaan naar de tekentafel. In de wet willen partijen alsnog opgenomen hebben dat de pensioendeelnemer individuele inspraak krijgt.

Vorige week kruisten partijen de degens over Josephs nieuwste wijzigingsvoorstel om dat mogelijk te maken; het vierde op rij nadat Van Hijum en alle ter zake deskundige adviseurs de vorige drie resoluut afwezen. Daarmee is de krachtmeting uitgedraaid op een patstelling. Dinsdag komt daar bij de stemmingen voorlopig een einde aan.

Vaststaat dat alle bezwaren die Van Hijum tot dusver opwierp ontegenzeggelijk hout snijden. Hij wijst terecht op de risico’s die dreigen wanneer een substantieel deel van de werkenden alleen hun nog op te bouwen pensioenvermogen meenemen naar het nieuwe stelsel, terwijl het al opgebouwde bedrag in het oude pensioenfonds achterblijft. Van een op solidariteit gebaseerd systeem verschuift de focus dan naar ieder voor zich. Dat is geen winst.

Ook leidt zo’n versnippering tot hogere uitvoeringskosten en dus tot minder pensioenrendement. Verder zullen de oude fondsen vergrijzen en op termijn uitsterven. Dat heeft consequenties voor het beheer en het beleggingsbeleid en maakt het risico op waardevermindering van opgebouwde pensioenen reëel.

Het is twijfelachtig of vergaand wijzigingsvoorstel van pensioenwet verstandig is

De meest prangende vraag is echter hoe te voorkomen valt dat de onzekerheid, de twijfel en wellicht de paniek uitbreken als Joseph haar zin krijgt. Speculaties en bangmakerij liggen op de loer.

Het is Joseph niet gelukt aannemelijk te maken dat het met terugwerkende kracht alsnog regelen van individuele zeggenschap haalbaar is, zonder heel veel vragen, heel veel vertraging en heel veel onduidelijkheid.

In haar verkiezingsprogramma beloofde NSC de kiezer te zullen knokken voor een instemmingsrecht voor pensioendeelnemers. Dat was een tandje radicaler dan de veel verstandiger formulering waar NSC-oprichter Pieter Omtzigt in 2021 voor koos, destijds nog voor het verkiezingsprogramma van het CDA. Daarin pleitte hij voor voldoende (mede)zeggenschap. Waarom liet hij die lijn eigenlijk los?

Joseph heeft gevochten als een leeuw om de NSC-belofte in te lossen. Nu haar partij een jaartje ouder en wijzer is, is het tijd dat ze overweegt of een terugkeer naar die gematigde lijn van Omtzigt niet verstandiger is.