Door de vergunningen te veilen wil het kabinet de concurrentie tussen de benzinemaatschappijen vergroten en de prijs van benzines drukken. De komende 22 jaar zouden 341 tankstations worden geveild. Momenteel rusten op die stations nog zogeheten eeuwigdurende concessies. Om de bestaande marktleiders (Shell, BP, Texaco en Esso) te beschermen tegen een al te verwoestende concurrentieslag heeft het kabinet lang met hen onderhandeld over de precieze spelregels bij de veiling.

Voor een kamermeerderheid zit daar echter het pijnpunt. VVD-kamerlid Hofstra (VVD) diende woensdag met steun van zijn PvdA-collega Crone een motie in, die volgens minister Zalm (Financiën) inhoudt dat de onderhandelingen helemaal opnieuw moeten beginnen. „Ik wens mijn opvolger veel sterkte toe met dit ellendedossier”, beet de bewindsman zijn partijgenoot toe, alvorens hoofdschuddend het spreekgestoelte te verlaten. „Hier is geen lol meer aan te beleven”, had hij al eerder opgemerkt.

Onderdeel van het akkoord tussen het kabinet en de benzinemaatschappijen is de afspraak dat de grootste vier maatschappijen voor het jaar 2005 vijftig benzinestations inleveren, zodat nieuwe ondernemingen de kans krijgen om te concurreren. Maar Hofstra stelt dat dit deel van de overeenkomst niet waterdicht is. Volgens hem dreigt een situatie waarin de grote maatschappijen met nieuwe dochterondernemingen meedoen aan de veiling en zo de markt blijven beheersen. Zo zou Shell met de stations Tinq de concurrentie willen aangaan met prijsbreker Tango.

Minister Jorritsma van Economische Zaken wil de concurrentie ook verhevigen door wegrestaurants de mogelijkheid te bieden benzine te verkopen, zoals benzinestations ook snacks en dergelijke mogen aanbieden. De landsadvocaat ziet hiervoor geen juridische haken en ogen, meldde zij de Tweede Kamer.

Zeker twee supermarktketens willen meedoen aan de veilingen. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel wil net als Jorritsma duidelijkheid over de positie van de wegrestaurants, voordat de veilingen beginnen. Gegadigden moeten eerst weten waar zij aan toe zijn, aldus een woordvoerster. Het CBL is het echter ook eens met kamerleden die vinden dat de grote maatschappijen niet langs een omweg de markt gewoon moeten kunnen blijven beheersen.

De Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie wil eerst de stemming in de Kamer afwachten. „We blijven hoopvol”, aldus directeur D. Boot. „We hebben twee jaar aan het voorstel gewerkt en het is moeizaam bereikt. Het zou teleurstellend zijn als dat voor niets is geweest. Ik ga ervan uit dat de Tweede Kamer verstandig is.”

Marktleider Shell is dezelfde mening toegedaan. „We hopen niet dat het op losse schroeven komt te staan”, zegt een woordvoerder. „We willen eerst de tekst van de motie goed doorlezen en de stemming afwachten.” Bij Esso is de sfeer anders. Daar vindt de woordvoerder dat er meer tijd is gewonnen. „Nu krijgen we meer tijd om na te denken”, aldus een woordvoerder.”

De brancheorganisatie van tankstations, BETA, toont begrip voor de mening van de kamermeerderheid. Volgens BETA heeft het kabinet de nu ontstane situatie aan zichzelf te wijten. „Maandenlang is het kabinet onduidelijk geweest over het akkoord”, zegt de brancheorganisatie in een verklaring. „Nu blijkt dat de grote maatschappijen de vijftig af te stoten stations via hun dochters weer kunnen verwerven. Dat is waanzin.”