De aankondiging dinsdag dat de 68-jarige Merz de kandidaat wordt namens  CDU en CSU kwam verrassend vroeg. Eerder stelden de christendemocraten dat ze direct na de deelstaatverkiezingen in Brandenburg aanstaande zondag met de naam van de kanselierskandidaat naar buiten zouden komen.

Toen dinsdag Merz’ twee tegenstanders zich uit de race terugtrokken was het pleit in feite beslecht. De andere kandidaten waren Markus Söder, de minister-president van Beieren, en Hendrik Wüst, de minister-president van Noord-Rijnland-Westfalen.

Wüst liet eerder deze week al weten dat hij nog kan wachten. Met zijn 49 jaar is hij immers nog jong in vergelijking met Merz (68) en Söder (57). Dinsdag gaf hij te kennen zich in de toekomst kandidaat te stellen. Bovendien zei hij in de traditie van Angela Merkel en Helmut Kohl te staan en dat hij op landelijk niveau openstaat voor een coalitie met de Groenen. Daarmee deelde hij een sneer uit aan de conservatieve Merz, die meer dan twintig jaar geleden plaats had moeten maken voor Merkel.

In Noord-Rijnland-Westfalen kan Wüst het prima vinden met de Groenen. Merz maakt de Groenen uit voor zijn voornaamste tegenstander. Wüst regeert met de Groenen alsof het de normaalste zaak van de wereld is en heeft recent met de steun van de Groenen de politie meer bevoegdheden gegeven.

Wüst vroeg Söder eerder deze week zich neer te leggen bij een eventuele kandidatuur van Merz zodat de gelederen gesloten blijven. „Söder weet heel goed dat het belangrijk is dat we als christendemocraten samen optrekken”, zei Wüst in een interview met de Duitse zender ARD.  „En hij weet ook dat het in 2021 niet zo goed was allemaal.” Söder moest het vier jaar geleden na een harde strijd afleggen tegen CDU-leider Armin Laschet. De rust keerde evenwel niet terug binnen de partij en uiteindelijk verloren de christendemocraten de verkiezingen.

Kort lontje

Niemand verwachtte dat Söder zich zou neerleggen bij de kandidatuur van Merz. Er kan slechts worden gegist naar de reden. Gunnen ze Merz een slechte start? Als de christendemocraten immers zondag in Brandenburg verliezen, kan dat de kanselierskandidaat worden aangerekend.

Binnen de partij was het een zo goed als uitgemaakte zaak dat Merz de kanselierskandidaat zou worden. Vier jaar na de desastreus verlopen Bondsdagverkiezingen is de partij door zijn inbreng weer een eenheid en gaat ze aan kop in de peilingen.

Alleen wil het met de populariteit van Merz niet zo vlotten. Hij scoort niet alleen lager dan Söder en Wüst, maar is ook minder geliefd dan bondskanselier Olaf Scholz (SPD), en dat heeft vooral te maken met zijn uitstraling. Als het om kwesties op economisch gebied, migratie en binnenlandse veiligheid gaat, doet Merz het beter dan Scholz. Dat vertaalt zich niet in hogere populariteitscijfers. Dan ligt Scholz een fractie voor.

Merz heeft een wat elitaire houding en kan door zijn korte lontje ongenuanceerd uit de hoek komen; dat kan de kandidaat van CDU/CSU opbreken. Of, zoals het dagblad Der Tagesspiegel zei: „Merz vormt een risico voor de christendemocraten.” Het magazine Wirtschaftswoche zei het nog treffender: „Het grootste risico voor Friedrich Merz blijft Friedrich Merz.”

Het is om deze reden dat de partij van Scholz liever Merz als tegenstander heeft dan Söder, die bovendien meer ervaring heeft als het gaat om regeren en het voeren van verkiezingscampagnes.