Renteverlagingen om recessie af te wenden
De monetaire autoriteiten trekken alle registers open om een verdere verslechtering van de economische omstandigheden af te wenden. Nadat de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) dinsdagavond de rente had verlaagd met een half procentpunt, besloot de Europese Centrale Bank (ECB) donderdag tot een zelfde maatregel.
Ook in Groot-Brittannië, dat geen deel uitmaakt van de eurozone, gaat de officiële intrest met genoemd percentage naar beneden. Al met al lijkt er sprake van een gecoördineerd offensief om de dreiging van een wereldwijde recessie te keren en de groei weer op gang te krijgen.
Op 17 september, kort na de terreuraanslagen in New York en Washington, zetten de Fed en de ECB eveneens gezamenlijk een stap van 0,5 procent. President Wellink van De Nederlandsche Bank waarschuwde donderdag tegen overdreven verwachtingen ten aanzien van de effecten van het agressieve rentebeleid.
Inflatie
De financiële markten hielden al enige tijd rekening met een verdere versoepeling van de geldpolitiek door ’Frankfurt’. Alleen de omvang ervan vormde enigszins een verrassing. De meeste analisten hadden vooraf namelijk een aanpassing van slechts een kwart procentpunt in gedachten.
Het belangrijkste tarief in de twaalf landen met de gemeenschappelijke munt zakt naar 3,25 procent. In januari bedroeg deze zogenaamde herfinancieringsrente 4,75 procent. Na die tijd werd er inmiddels vier keer een neerwaartse wijziging afgekondigd. De Fed van voorzitter Alan Greenspan heeft in totaal al tien verlagingen toegepast, vanaf een niveau van 6,5 procent tot de huidige 2 procent. Aan de overzijde van de Oceaan ligt de rente nu op het laagste peil sinds ongeveer veertig jaar.
De primaire taak van de ECB is het bestrijden van de inflatie. Het gemiddelde tempo daarvan bevindt zich in het eurogebied nog steeds boven het voor de middellange termijn gehanteerde plafond van 2 procent. Wel trad er in oktober een vertraging op van 2,5 tot 2,4 procent, zo bleek uit eerder deze week gepubliceerde gegevens.
President Duisenberg herhaalde donderdag in een toelichting dat de geldontwaarding begin 2002 waarschijnlijk terugzakt onder de 2 procent. Hij tekende hierbij aan dat het risico van te forse loonsverhogingen is afgenomen. Al met al verschaffen de verbeterde perspectieven in de sfeer van de prijsstijgingen de monetaire bestuurders de ruimte om de rente te verlagen.
De topman van de ECB voorspelt dat de economische groei in Europa nog enige tijd zwak zal blijven onder invloed van de mondiale terugval van de conjunctuur. Dit laatste zorgt voor druk op de export. Verder veroorzaakt het onzekere klimaat na de gebeurtenissen in Amerika een negatieve ontwikkeling van de investeringsinspanningen en van de consumptie, zette Duisenberg op een persconferentie uiteen. Hij verwacht dat in de loop van volgend jaar echter een herstel zal intreden.
Instemming
Van alle kanten is met instemming gereageerd op de jongste ingreep van de centrale bank. Beleggers lieten hun tevredenheid blijken via een verdere koersstijging van de aandelen. In Amsterdam rukte de AEX-index op tot net boven de grens van 500 punten. Enkele dagen voor de zelfmoordaanvallen in de VS brak de graadmeter in omgekeerde richting door deze psychologisch belangrijke barrière.
Diverse politici, onder wie de Duitse bondskanselier Schröder en de Franse minister van Financiën Fabius, spraken in een reactie van goed nieuws en van een impuls voor de groei en de werkgelegenheid.