Oekraïense militairen rukken sinds dinsdag met zware pantservoertuigen en luchtafweer op in Rusland. Vele honderden manschappen bevinden zich mogelijk al 35 kilometer diep in de regio Koersk, ten noordwesten van Charkiv. De troepen veroveren in twee, drie dagen tijd naar verluidt 350 vierkante kilometer –meer dan tijdens het hele zomeroffensief van vorig jaar–, ook al heeft Oekraïne het gebied niet overal volledig in handen.

Rusland is volledig verrast door het gedurfde Oekraïense offensief. Een passende, gecoördineerde Russische tegenaanval ontbreekt vooralsnog. De Russische president Vladimir Poetin noemt de inval een grote provocatie, Maria Zakharova van Buitenlandse Zaken vraagt een veroordeling van de internationale gemeenschap, gouverneur Aleksej Smirnov van Koersk roept de noodtoestand uit.

Verblind

Oekraïense invallen in Rusland zijn niet nieuw. Russische milities die vechten voor Oekraïne voeren vaker guerrilla-achtige acties uit over de grens. Een echt offensief in Rusland, in deze omvang en met dit succes, is nieuw. En een sterk staaltje militair vakmanschap.

De Oekraïense bliksemactie is daarmee een blamage voor Rusland. Het Russische leger kan niet eens zijn eigen burgers beschermen, roepen Russische militaire bloggers furieus. Opmerkelijk is dat leger en inlichtingendiensten de Oekraïense troepenopbouw over het hoofd hebben gezien, onderschat of verkeerd geïnterpreteerd. Mogelijk is Moskou verblind door de vooruitgang in de Donbas.

Stilzwijgen

De grote vraag is wat Oekraïne precies voor ogen heeft met de inval in Rusland. Analisten tasten vooralsnog in het duister. Kyiv laat zich er niet of erg cryptisch over uit. Oekraïne kan verschillende tactische en strategische doelstellingen nastreven.

Allereerst probeert Kyiv mogelijk de aandacht af te leiden van de penibele situatie bij de stad Pokrovsk in de Donbas. De Russen dreigen dit belangrijke logistieke knooppunt in te nemen. Met het offensief geeft Oekraïne de eigen troepen een belangrijke oppepper en westerse bondgenoten hernieuwd vertrouwen.

Oekraïne kan er ook op uit zijn Moskou te dwingen troepen bij Pokrosvk te verplaatsen naar Koersk. Zo’n terugtrekking zou Oekraïne lucht geven in de Donbas. Vraag blijft echter waarom Oekraïne de mogelijk duizend man niet rechtstreeks daar inzet.

Verder wil Oekraïne mogelijk gewoon Russische militaire operaties verstoren en manschappen demoraliseren. Beelden op sociale media van het gevangennemen van zestig Russische militairen, een van de grootste capitulaties tot nu toe, dragen daaraan bij. Evenals de grootscheepse droneaanval van donderdagnacht op een Russische vliegbasis in de regio Lipetsk, 300 kilometer diep in Rusland.

Onconventioneel

Kyiv kan er ook op uit zijn Russisch grondgebied te veroveren om dit tijdens eventuele onderhandelingen met Rusland uit te ruilen tegen Russisch bezet gebied in Oekraïne. Voor de hand liggend is deze optie echter niet. Ook al is de snelle verovering in Koersk een prestatie, het permanent bezet houden daarvan is een te zware opgave.

Oekraïne is daar waarschijnlijk ook niet direct op uit. Hoe dieper het leger oprukt, hoe langer en kwetsbaarder de logistieke aanvoerlijnen worden. De invasiemacht lijkt zich eerder strategisch terug te zullen trekken; voordat het Russische leger tot een tegenaanval in staat is.
De Oekraïense invasie blijft vooralsnog raadselachtig. Moskou moet rekening houden met nieuwe, vergelijkbare aanvallen. Pogingen de loop van de vastgelopen oorlog in Oekraïne te beïnvloeden, vragen onconventionele stappen. Oekraïne blijkt opnieuw in staat vriend en vijand te verrassen.