In een kinderdagverblijf kondigde Yoon aan dat er een ,allesomvattend systeem, verspreid over de gehele overheid, wordt geactiveerd tot het probleem van het lage geboortecijfer is overwonnen”. Zuid-Korea kende in 2023 een geboortecijfer van 0,72, terwijl een getal van 2,1 nodig is om de huidige bevolking van 51 miljoen mensen op peil te houden.

Als niet wordt ingegrepen, wijst alles erop dat dit cijfer nog verder zal dalen: momenteel schatten analisten dat het dit jaar op 0,68 uitkomt. Met het huidige tempo is de bevolking tegen 2100 gehalveerd. De komende halve eeuw zal de beroepsbevolking dan ook zijn gehalveerd en is meer dan 50 procent van de Zuid-Koreanen ouder dan 65 jaar. Veel westerse landen kampen ook met lage geboortecijfers, maar kunnen dit compenseren met immigratie – iets waar Zuid-Korea terughoudender in is.

Nieuw ministerie

Yoon kondigde woensdag het eerste deel van zijn plannen aan: vaderschapsverlof moet worden uitgebreid én daadwerkelijk worden benut. Nu nemen jonge vaders nog maar 6,8 procent van het wettelijk toegestane verlof op; dat moet 50 procent worden voor 2027. Verder moeten Zuid-Koreanen, een van de meest arbeidzame bevolkingen ter wereld, flexibeler werkuren krijgen als zij een gezin stichten. Tevens moet het goedkoper worden om vervanging in te huren bij ouderschapsverlof, iets wat met name voor vrouwen in Zuid-Korea nu voor problemen zorgt.

De overige plannen zijn vooral financieel van aard. Jonge gezinnen moeten voorrang krijgen bij het vinden van een woning en makkelijker een hypotheek met een laag rentetarief krijgen. Ook komen er andere belastingvoordelen voor huishoudens met jonge kinderen en worden de kosten van kinderopvang ruimer vergoed.

Om de plannen ten uitvoer te brengen wordt een nieuw ministerie in het leven geroepen, dat als werktitel het ministerie voor Bevolkingsstrategieplanning krijgt. Dat moet meer beleid bedenken om het geboortecijfer omhoog te krijgen, maar ook plannen ontwikkelen voor de toenemende vergrijzing in het land.

De vraag is of het genoeg is. Een demografische noodtoestand afkondigen klinkt indrukwekkend en lijkt ook nodig, maar het is niet alsof er de afgelopen jaren niets gedaan is om het lage geboortecijfer op te krikken. De afgelopen twintig jaar heeft Seoul maar liefst 266 miljard euro gestoken in geboortebevorderend beleid – om nu te moeten concluderen dat het niet het gewenste resultaat heeft opgeleverd.

Critici merken op dat dit vast allemaal goed bedoeld is, maar niet de onderliggende problemen aanpakt die tot de huidige ,demografische noodtoestand” hebben geleid. Zij verwijten politici dat ze niet daadwerkelijk met jonge burgers, met name vrouwen, spreken over wat zij nodig hebben. Yoon heeft zichzelf eerder als „antifeminist” omschreven en dreigde tijdens zijn verkiezingscampagne het ministerie voor Gendergelijkheid op te heffen.

„We activeren een allesomvattend systeem tot het probleem van het lage geboortecijfer is overwonnen” - Yoon Suk-yeol, president Zuid-Korea

Extreem duur

Veel vrouwen vrezen, veelal terecht, dat als zij een kind krijgen, zij hun baan verliezen. Daardoor voelen zij vaak dat zij moeten kiezen tussen een carrière óf een gezin, maar niet allebei kunnen hebben. Zij kiezen in toenemende mate voor het eerste. Dat heeft niet enkel te maken met de wil eigen ambities te kunnen verwezenlijken; ook kunnen veel gezinnen simpelweg niet rondkomen als niet beide partners fulltime werken. Zowel huur- als koopwoningen zijn in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul, waar de helft van de bevolking woont, extreem duur.

Daarnaast worden bijna alle Zuid-Koreaanse kinderen na schooltijd nog naar privéonderwijs gestuurd, wat ook flink in de papieren kan lopen. Hier niet aan meedoen is geen optie: dat wordt gezien als nadelig voor de toekomstige positie op de hypercompetitieve arbeidsmarkt.

Door al deze maatschappelijke uitdagingen zien veel Zuid-Koreanen kinderen als een luxe die zij zich niet kunnen permitteren, hoewel Zuid-Korea een welvarend land is, dat zelfs tot de G20 behoort. Zij zijn dan ongewenst kinderloos, zonder dat er een vruchtbaarheidsprobleem is. De ambities van Yoon klinken groot, maar het is de vraag of dit soort plannen daadwerkelijk voor een verandering in die tragische situatie kunnen zorgen.