Het dorp verkeert in „intens verdriet”, merkt Van der Tak. „Zeker omdat het jonge mensen betreft. Elk slachtoffer laat een lege plek achter in een familie- en vriendenkring. Heftig. En dat het nu om twee slachtoffers in een week tijd gaat, heeft impact op de gemeenschap.”

De „kille cijfers” laten zien dat in de eerste maanden van dit jaar al vijf dodelijke verkeersslachtoffers in Barneveld te betreuren zijn. Terwijl er in heel 2023 twee mensen om het leven kwamen op de weg. Over de oorzaak van de twee recente ongelukken kan en wil de burgemeester niets zeggen, omdat het politieonderzoek nog loopt.

„Los van deze gebeurtenissen vertellen de cijfers dat middelengebruik in het verkeer relatief vaak voorkomt in Barneveld.” Van der Tak noemt drank en drugs een „diepgeworteld en serieus probleem” in zijn gemeente.

Dinsdagavond besprak de Barneveldse raad de meest recente cijfers over verkeersveiligheid en middelengebruik. En die liggen hoog, heel hoog. Zo betrapte de politie in 2023 maar liefst 181 rijders onder invloed van drugs of medicijnen in de regio Veluwe Vallei-Noord, waar Barneveld onder valt. In zeven omliggende regio’s ging dat gemiddeld om 50 gevallen. Verder hield de politie in de regio Barneveld 168 chauffeurs aan die een slok te veel op hadden; in de gemiddelde naburige regio waren dat er 102.

„Drank- en drugsgebruik in het verkeer is een diepgeworteld probleem in Barneveld” - Jacco van der Tak, burgemeester

Uitlaatklep

Hoe verklaart de burgemeester dat rijden onder invloed zo’n groot probleem is in zijn gemeente? „De cultuur in Barneveld is er een van hard werken. Daarmee brengen we prachtige dingen tot stand. Maar er zitten ook rafelrandjes aan die ondernemersmentaliteit. Middelengebruik zijn we steeds meer als normaal gaan beschouwen. Soms als uitlaatklep, soms als ontspanning, soms om het harde werken vol te houden.Work hard, play hard.”

Nee, Van der Tak heeft er geen moeite mee als mensen een keer een biertje drinken. „Het wordt een probleem als je geen maat weet te houden. En al helemaal als je het normaal vindt om in de auto te stappen met een slok op, waardoor je niet alleen jezelf, maar ook anderen in gevaar brengt.”

Cultuurverandering

De gemeente probeert het probleem repressief aan te pakken met dynamische politiecontroles in het verkeer. Maar ook een gedrags- en cultuurverandering is nodig, benadrukt de burgemeester. Onderzoek van de GGD laat zien dat 38 procent van de ouders in Barneveld het prima vindt dat hun kind van 13 of 14 alcohol drinkt, of er niets van zegt als dat gebeurt. Bijna een derde krijgt op deze leeftijd alcohol van ouders of verzorgers. Ongeveer de helft van de ouders keurt alcoholgebruik onder 15- of 16-jarige scholieren goed of zwijgt erover.

Daarover wil Van der Tak het gesprek aangaan met „iedereen die rond jongeren staat”: ouders, scholen, de GGD, kerken en jongerenwerkers. Zo’n aanpak kost tijd. „Je verandert een cultuur niet zomaar.” De burgemeester merkt dat mensen ontvankelijk zijn voor zo’n gesprek en willen bijdragen aan een oplossing. „Ik zie toenemende bewustwording dat we iets aan dit probleem moeten doen.”

Van der Tak ziet ook een rol weggelegd voor ondernemers, verenigingen en kerken. „Belangrijk is dat zij hun verantwoordelijkheid nemen door te wijzen op de gevolgen van alcohol in het verkeer. Als overheid kunnen we dit niet alleen oplossen. Veiligheid is iets van ons allemaal.”