Dan had Hamas de gijzelaars niet moeten vasthouden in dichtbevolkt gebied, zo verdedigde Israël zich. Genocide op ontheemden, noemden pro-Palestijnse media het op hun beurt.

Het roept de vraag op: hoe zit dat? Hoezo dat woord ontheemden? Het deed me terugdenken aan jaren geleden, toen ik in een wijk van de Syrische hoofdstad Damascus rondliep. De predikant die bij me was, had het over het Palestijnse vluchtelingenkamp, en hij gebaarde om zich heen. Ik begreep het niet en dacht dat de taalbarrière er de oorzaak van was.

Maar het probleem bleef zich voordoen. Totdat het me begon te dagen: de volledig ontwikkelde stadswijk waar we doorheen liepen was het Palestijnse vluchtelingenkamp in kwestie. De radertjes in mijn hoofd hadden het er even moeilijk mee. Een vluchtelingenkamp bestaat uit tenten en armetierige omstandigheden, zo lag het daar opgeslagen.

Stadswijken

Maar in Syrië, Jordanië, Libanon en in de Palestijnse gebieden hebben de 58 officieel erkende Palestijnse vluchtelingenkampen zich bijna overal ontwikkeld tot volledige stadswijken of dorpen – hoewel het er vaak ontbreekt aan sociale voorzieningen en de aantallen mensen veel te groot zijn voor de ruimte.

Dat het geen kampen meer zijn in de eigenlijke zin van het woord, komt doordat Palestijnse vluchtelingen een speciale categorie zijn. Ze worden door de Verenigde Naties officieel gedefinieerd als „personen wiens normale plaats van residentie in Palestina was gedurende de periode van 1 juni 1946 tot 15 mei 1948, en die zowel hun huis als de middelen van bestaan hebben verloren als gevolg van het conflict in 1948.”

We hebben het dus over mensen die bijna 80 jaar terug huis en haard moesten verlaten. In die tijd hebben zij, met buitenlandse hulp, gedaan wat kon. Vandaar dat de kampen –die aanvankelijk wél uit tenten bestonden– zich tot zelfstandige stadswijken hebben ontwikkeld.

Waarom we het dan nog steeds kampen noemen? Dat heeft een politieke reden. Zijn het geen kampen meer, dan verdwijnt er iets van de politieke urgentie om terugkeer te eisen. Vaak wordt in dit verband verwezen naar een slogan van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO: „Een Palestijnse vluchteling verlaat zijn kamp nooit, behalve dan om terug naar huis te gaan.”

Of zelfs dan niet. Er zijn Palestijnen die na al die jaren niet eens meer terug zouden willen gaan, al zou die mogelijkheid zich voordoen. Maar dat feit zal de benaming niet veranderen als het aan de Palestijnse leiders ligt. Zelfs al zouden er de duurste villa’s verrijzen; een kamp zal het blijven.

__