Borden in Barneveld en bij de Brienenoordbrug. Reclamezuilen langs de snelweg bij Amersfoort en Apeldoorn. Spandoeken in Twente en Drenthe. Posters in bushokjes en aan lantaarnpalen, tot in Terneuzen toe. Door het hele land lacht lijsttrekker Bert-Jan Ruissen de kiezer toe.

Het oranje valt op. De SGP mag zich deze verkiezingen vooralsnog de grootste adverteerder van alle politieke partijen noemen, meldde de Volkskrant maandag: 84.000 euro gaf ze tot twee weken geleden uit. Daarna volgen D66 met 52.300 euro, de VVD met 42.700 euro en de ChristenUnie met 28.000 euro.

„Het zijn voor ons misschien wel de spannendste verkiezingen ooit”, verklaart SGP-campagneleider Peter Smit het enorme bedrag. „Het is erop of eronder. Als we drie stemmen tekortkomen, zijn we weg – Ruissen kan niet met reststemmen verkozen worden. Het gaat om het behoud van een helder christelijk geluid in Europa. Daarbij geldt: bid en werk.”

Volgens Smit voert de SGP vooral een opkomstcampagne, gericht op de eigen achterban. Die moet ervan overtuigd worden juist nú naar de stembus te gaan. „Als 85 procent van onze kiezers voor de Tweede Kamer nu weer op de SGP stemt, dan zijn we er.” De opkomst moet dan wel hetzelfde zijn als in 2019.

Ook op plekken buiten de Biblebelt waar SGP-kiezers zitten, laat de partij zich zien. Bijvoorbeeld aan de snelweg bij Hoogeveen. De partij heeft daarnaast vijftig gemeenten met „groeipotentie” geselecteerd waar ze langs de weg adverteert.

Hoe groot het campagnebudget precies is, wil Smit niet kwijt. Wel dat het bedrag uit de partijkas „vergelijkbaar” is met de Tweede Kamerverkiezingen in november vorig jaar. Dat is uniek. Over het algemeen spenderen partijen rond Europese verkiezingen véél minder euro’s. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen lagen de totale uitgaven van alle partijen in de twee tot vier weken voor de stembusgang vijftien keer zo hoog als afgelopen weken.

Gulle gevers

De SGP betaalt de campagne niet alleen uit eigen zak. Bedrijven uit de Biblebelt maken soms duizenden euro’s over, blijkt uit giftenoverzichten – politieke partijen moeten alle schenkingen boven de 1000 euro melden. Zo stortte bouwbedrijf De Vries en Verburg uit Stolwijk eind april 10.000 euro op de bankrekening van de SGP en Beringhem B.V. uit Bennekom ruim 13.000 euro. Giften zijn er ook in natura: zo plaatste een groep Edese ondernemers dinsdag een paginagrote advertentie in het Reformatorisch Dagblad.

Giften onder de 10.000 euro zijn van dit jaar nog niet bekend, maar een overzicht van gulle gevers in aanloop naar de vorige Tweede Kamerverkiezingen is er wel. In krap een maand tijd verrijkten geldschieters de SGP met 101.950 euro, bijna twee keer zo veel als de ChristenUnie, die in diezelfde periode 53.499 euro ontving. Ruim de helft van het gedoneerde geld aan de SGP is afkomstig uit de gemeente Barneveld. Vijftien ondernemers brachten samen 54.000 euro in het laatje.

Smit denkt dat zij de portemonnee nu trekken vanuit een „gedeeld urgentiebesef”. Dat laatste beaamt Barnevelder Geert van Beek. Hij is betrokken bij een groep van zo’n vijftig ondernemers uit zijn regio die zich willen „inzetten” voor de SGP.

Het begon vorig jaar na de val van het kabinet-Rutte. De ondernemers wilden „iets toevoegen”. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen plaatste de groep bouwhekdoeken in weilanden. Ook deelden ze eieren uit bij voedselbanken en op verkiezingsmarkten.

Op Europees niveau kijken de Barnevelders volgens Van Beek met zorg naar ontwikkelingen rond landbouw, visserij, abortus, antisemitisme en christenvervolging. „Bert-Jan mag daar een christelijk tegengeluid op geven. Wij willen dat dit zo blijft.”

Volgens de Barnevelder roept het informele netwerk niet expliciet op geld te doneren. „Onze inzet is ook breder dan alleen financiële steun: door hierover te praten verspreidt de boodschap zich als een olievlek.” Acties in de regio zorgen voor sterke betrokkenheid, stelt Van Beek. „Je kent elkaar en hier steken we graag de handen uit de mouwen.” Hij merkt niet dat mensen zich inzetten om zo iets van de SGP gedaan te krijgen. Zelf onderhoudt hij in ieder geval geen contacten met politici.

„In Barneveld kennen we elkaar en steken we graag de handen uit de mouwen” - Geert van Beek, ondernemer

Campagnebudget

Ook voor de ChristenUnie zijn deze verkiezingen cruciaal: behoudt de partij haar zetel in het Europees Parlement of niet? Volgens de voorlopige cijfers gaf de partij echter drie keer zo weinig uit aan advertenties als de SGP: 28.000 euro. „Ons urgentiebesef is niet minder”, zegt campagnemanager Jacqueline Vandermeer. „Ik denk dat de SGP meer financiële middelen heeft. Wij zijn niet voorzien van grote sponsoren.”

Qua aanpak legt de CU de focus op sociale media en onlineadvertenties. Het campagnebudget bedraagt zo’n 20 procent van het bedrag dat werd uitgegeven bij de Tweede Kamerverkiezingen. „Een zetel kun je niet kopen.”

Dat laatste laten ook de Kamerverkiezingen van november zien. De PVV, grote winnaar, besteedde slechts 4500 euro aan advertenties; nieuwkomer NSC –in één klap 20 zetels– zelfs geen cent. Grootste adverteerder, de VVD, investeerde 3,6 miljoen euro en verloor.

Heeft het wel zin om zo veel geld in de campagne te steken? „We willen niet nodeloos geld over de schutting kieperen”, zegt Smit. „Mensen moeten via meerdere kanalen je boodschap zien voordat het kwartje valt. En breed zichtbaar zijn kost nu eenmaal geld. Het mag ook best zichtbaar zijn dat deze campagne voor ons heel belangrijk is.”