Daarvoor pleitte NSC-Kamerlid Eddy van Hijum woensdag tijdens het jaarlijkse verantwoordingsdebat. In dat debat bespreekt de Kamer de verantwoordingsstukken die de minister van Financiën de Kamer op de zogenoemde verantwoordingsdag heeft aangeboden, zoals het financieel jaarverslag van het Rijk en de jaarverslagen van alle ministeries. Dit jaar viel de verantwoordingsdag op 15 mei, twee weken geleden dus.

„Dit is geen realistisch beleid” - Tom van der Lee, Kamerlid GL-PvdA

In de aangeboden stukken toont de Algemene Rekenkamer zich onder meer bezorgd over de slagvaardigheid van de rijksoverheid. Aan politieke ambities ontbreekt het niet, maar door onder meer personeelstekorten, knellende regels en procedures, en verouderde systemen zijn ministeries en uitvoeringsorganisaties vaak niet in staat die ook waar te maken, zo constateerde de waakhond. Als concrete knelpunten benoemde de rekenkamer de zogeheten onderuitputting: geld dat op de plank blijft liggen en niet kan worden uitgegeven, bijvoorbeeld door gebrek aan menskracht bij de overheid. Die tekorten zijn stevig. Zo verviervoudigde het aantal vacatures bij de rijksoverheid in de afgelopen vier jaar naar 32.000.

Dat gegeven ontlokte CU-Kamerlid Pieter Grinwis woensdag de vraag hoe realistisch het voornemen is van de nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB om het mes te zetten in het ambtenarenapparaat. In het hoofdlijnenakkoord wordt gesproken van een vermindering met 25.000 rijksambtenaren.

Gewoon uitvoerbaar, zo luidde de redenering van VVD-woordvoerder Eelco Heinen. Hij wees erop dat de groei van de rijksoverheid vooral dateert van de laatste jaren. Als er 25.000 ambtenaren afvloeien, is de omvang van het ambtenarenapparaat weer gelijk aan dat van 2018, aldus Heinen, die sprak van een „uitdijende moloch”. Ander voordeel volgens de VVD’er: door te bezuinigen op het ambtenarenapparaat hoeft de overheid „de hardwerkende Nederlanders en ondernemers” straks niet te pijnigen met lastenverhogingen.

Leesvaardigheid

Ook GL-PvdA en D66 richtten hun pijlen op een aantal voorgenomen bezuinigingen in het hoofdlijnenakkoord. Tom van der Lee noemde een structurele besparing van 1 miljard euro op de kosten voor de asielopvang onrealistisch, omdat het Rijk de bedragen die daarvoor nodig zijn 22 van de afgelopen 23 jaar systematisch heeft onderschat. „Dit is geen realistisch beleid”, foeterde het Kamerlid.

Joost Sneller (D66) wees op de zorgen over de dalende leesvaardigheid van kinderen. In het licht daarvan is het volgens hem onbegrijpelijk dat de nieuwe coalitie van plan is een hogere btw over boeken te heffen.