Wat was haar punt? In twee zinnen: „De grote omvolkingstheorie is niet langer een theorie. Het is realiteit.” Het probleem is volgens haar zonneklaar: „Blanke Europeanen worden in een steeds sneller tempo vervangen in hun eigen landen. Dat zal het einde van onze beschaving betekenen als we het niet nú stoppen.”

Wat moet er gebeuren om het te stoppen? Het antigif is „een sterk, christelijk Europa van soevereine naties”. En om dat te bereiken, moet de Europese Unie eraan geloven. Dat project is de toren van Babel, en die moet worden vernietigd. Actief. „Onze elites hebben ons de oorlog verklaard en nu is het tijd voor ons om de volle wapenrusting van God aan te doen, terug te vechten en te winnen.”

Steekpartijen

Het zijn woorden die erg christelijk én erg militant klinken – op zich al een opvallende combinatie. Internationaal werden ze gretig gedeeld. Alleen al het filmpje van haar toespraak dat Vlaardingerbroek op X postte, is meer dan 50 miljoen (!) keer bekeken. De overtuigende toon, haar goede presentatie, en vooral de inhoud: het klinkt zo logisch allemaal. Migranten nemen ‘ons’ continent over, en onze leiders stimuleren het. Sterker nog, dat is hun vooropgezette plan. En niet alleen Vlaardingerbroek is daarvan overtuigd, dat geldt ook voor duizenden anderen aan de (extreem)rechtse kant van het politieke spectrum – vooral in kringen van PVV en FVD.

Maar klopt het ook? Op onderdelen van haar betoog zullen veel christenen en niet-christenen zeggen: Jazeker. Er zijn immers onloochenbaar veel meer niet-westerse mensen in Europa dan eerder. De samenstelling van de bevolking verandert, dat is een feit – al is het lang niet zo dramatisch als veel mensen denken. En incidenten met immigranten gebeuren ook: kijk maar naar steekpartijen in Zweden, Engeland en andere landen.

Umvolkung

Uiteindelijk is dat echter niet de kern van het betoog van Vlaardingerbroek. De vraag is: zijn er inderdaad „corrupte elites” die de „vijand” bewust binnenlaten als onderdeel van een groot plan? Is dit allemaal een bewuste strategie? Om dat te onderzoeken, moeten we kijken naar het centrale begrip in haar betoog: omvolking.

Eerst: waar komt dat woord vandaan? Dat is niet moeilijk: het komt uit onversneden extreemrechtse en zelfs fascistische hoek. De nazi’s gebruikten het (”Umvolkung”) om aan te geven dat veroverde gebieden arisch gemaakt moesten worden. Niet-arische gebieden moesten dus omgevolkt worden. Dat was een specifiek plan van de nazi’s, dus het woord omvolking als actieve, van bovenaf opgelegde strategie past daar goed bij.

Maar sinds pakweg de jaren tachtig wordt het begrip tegenovergesteld gebruikt. Dan gaat het om een vermeend plan van de westerse leiders om gebieden niet arisch te maken, maar juist om het blanke ras te vervangen.

Blanke ras

Maar, en dat is de hamvraag: is het te bewijzen dat zo’n plan, net als destijds bij de nazi’s, bestaat? Vlaardingerbroek komt in haar speech niet verder dan dat Frans Timmermans ooit heeft gezegd dat de toekomst van Europa „divers” zal zijn. Voor Vlaardingerbroek zelf is het duidelijk wat dat betekent: „minder van jullie”, blanken. Maar dat is háár uitleg.

Zelfs de grote aanjager van het omvolkingsdenken, de Franse schrijver Renaud Camus, blijft op dit punt in gebreke. Hij schreef in 2011 het boek ”Le Grand Remplacement” (De Grote Vervanging). Hard bewijs dat de westerse leiders een specifiek plan aan het uitrollen zijn ter vervanging van het „blanke ras” ontbreekt ook daarin.

Het is de achilleshiel van de omvolkingstheorie: er bestáát geen bewijs dat er werkelijk zo’n plan is en evenmin zijn er duidelijke redenen waaróm „de elite” dat zou willen. Het meest in de buurt komt nog een rapport van de Verenigde Naties uit 2000 met de titel ”Replacement Migration” (Vervangingsmigratie). Dat rapport wordt vaak aangehaald als bewijs voor het grote plan, maar het rapport concludeert juist dat zelfs migratie uiteindelijk de vergrijzing en bevolkingskrimp niet op kan lossen.

Kindertal

Wat dat betreft heeft de rijkste man ter wereld, Elon Musk, een punt. Musk is op zijn platform X niet vies van rechts complotdenken, maar in zijn reactie op Eva Vlaardingerbroek raakt hij aan een open zenuw. „Het probleem met de Grote Vervangingstheorie is dat deze niet het fundamentele probleem van de lage geboortecijfers benoemt”, schrijft hij. „Als dat niet verandert, zal elk land op aarde met lage geboortecijfers in verval raken, net zoals de vele beschavingen die nu allang verdwenen zijn.”

De feiten staven dat. Vorige week bleek uit nieuwe cijfers van het CBS dat het gemiddelde kindertal per vrouw in Nederland opnieuw is gedaald, tot 1,43. Dat is ver beneden het aantal van 2 dat nodig is om op gelijke voet door te kunnen gaan. Met andere woorden: zonder immigratie zou de Nederlandse bevolking allang aan het krimpen zijn.

Je zou verwachten dat voorvechters van de omvolkingsgedachte dáár als eerste wat aan zouden willen doen. Toch zijn er geen aanwijzingen dat zij massaal meer kinderen krijgen dan anderen. 
Om in de terminologie van Vlaardingerbroek te blijven: het verhaal van lage geboortecijfers is eerder een „verboden waarheid” te noemen dan alle omvolkingstheorieën bij elkaar.

Journalist Jacob Hoekman speurt in de geschiedenis naar antwoorden op weerbarstige vragen bij het nieuws