De verrassing is compleet. Tegen alle verwachtingen in blijft de Spaanse premier Pedro Sánchez aan. Na een bedenktijd van vijf dagen, waarin hij al zijn afspraken afzegde en zich hermetisch van de buitenwereld afsloot om met zijn gezin na te denken over zijn politieke toekomst, maakte hij maandagochtend zijn besluit bekend. „Ik blijf aan, zo mogelijk met nog meer kracht”, zei Sánchez. Hij motiveerde zijn besluit met de steunbetuigingen die hij had ontvangen.

Voorafgaand aan zijn persverklaring legde de sociaaldemocratische regeringsleider een bezoek af aan koning Felipe. Ook had hij het voltallig personeel van het regeringspaleis Moncloa opgeroepen voor een bijeenkomst later op de dag. Alles leek te wijzen op een aanstaand vertrek. En opnieuw maakte Sánchez zijn reputatie waar als meester van de politieke verrassingszet.

De politieke crisis begon vorige week woensdag, nadat bekend werd dat een rechter in Madrid een onderzoek had geopend tegen Sánchez’ vrouw. Begoña Gómez had zich volgens een aanklacht van de ultrarechtse pressiegroep Manos Limpias schuldig gemaakt aan corruptie.

Flinterdun

Al snel bleek dat de bewijzen tegen de vrouw van de premier flinterdun zijn. Manos Limpias gaf toe dat de aanklacht slechts gebaseerd is op onlinenieuwsberichten waarvan niet bekend is of ze kloppen. Het openbaar ministerie ziet geen aanwijzingen voor een delict. Maar omdat het Spaanse recht de figuur van volksaanklager kent, in dit geval Manos Limpias, kon de rechter de zaak ook zonder de openbare aanklager doorzetten. Onmiddellijk kopten kranten in binnen- en buitenland over corruptie bij de vrouw van de Spaanse premier.

„Is het dit allemaal wel waard?” - Pedro Sánchez, premier van Spanje

Sánchez, die na zes jaar regeren wel wat gewend is op het snoeiharde toneel van de Spaanse politiek, toonde zich bijzonder gekwetst nu zijn vrouw onder verdenking staat. „Is het dit allemaal wel waard?” vroeg hij zich af in een open brief op X. „Ik moet een pauze nemen om na te denken.” Hij hekelde de „modderpoel waarin rechts en extreemrechts de politiek willen veranderen”.

Manos Limpias is officieel een vakbond, maar heeft geen enkele activiteit op dit terrein. De club wordt geleid door Miguel Bernad, voormalig lid van de extreemrechtse partij Fuerza Nueva. Hij is gespecialiseerd in het indienen van aanklachten, doorgaans op basis van nieuwsberichten van onlinemedia uit uiterst rechtse hoek.

Werkelijke reden

Als het tot rechtszaken komt, lopen deze meestal op niets uit. Meermalen werd Manos Limpias onder de loep genomen wegens valse aanklachten. In 2021 werd Bernad veroordeeld wegens afpersing. Hij had geld geëist van banken en bedrijven in ruil voor het intrekken van een aanklacht. Vorige maand sprak het hooggerechtshof hem vrij. De druk die Bernad had uitgeoefend was weliswaar „afkeurenswaardig”, maar niet voldoende om van afpersing te spreken.

Sinds de brief van Sánchez is er volop gespeculeerd over de „werkelijke reden” van zijn opmerkelijke bezinningsperiode. Nu hij uiteindelijk niet aftreedt zullen de speculaties zonder twijfel toenemen. De oppositie verweet hem een „theaterstukje” op te voeren om electorale redenen, met de Catalaanse en Europese verkiezingen voor de deur op 12 mei en 9 juni. Dat lijkt niet zo logisch, omdat de sociaaldemocraten in Catalonië ruim aan kop gaan in de peilingen.