Ze zijn dan wel geen eigendom van iemand anders, maar ze werken wél voor iemand anders. Met name in de grote steden zijn de huren zo hoog dat in veel gevallen het volledige maandsalaris in de zakken van de huisbaas verdwijnt. Als gevolg daarvan hebben ze niets te zeggen over de manier waarop ze hun geld uitgeven.

Strikt genomen hebben ze natuurlijk wel een keuze. Ze zouden kunnen gaan kraken of op straat gaan wonen. Maar dat zijn alternatieven die om allerlei redenen (ongerief, stress, ziekte, gevaar, geen wifi) zo onaantrekkelijk zijn dat er voor de meeste huurders niks anders opzit dan hun zuurverdiende loon regelrecht over de heg van de huisbaas te blijven kieperen.

De scheve balans tussen huren en lonen heeft ingrijpende gevolgen. Een alleenstaande met een modaal salaris kan bijvoorbeeld geen woning in de stad huren (laat staan kopen). Of hij kan er wel een huren, maar dan vervolgens niet meer eten. Of hij kan op het platteland gaan wonen waar de huren laag zijn, maar daar is dan meestal weer geen werk. En ten slotte kan hij, net als studenten, een kamer huren in een met anderen gedeelde flat.

Samenwonen met een partner kan alleen als die partner ook een baan heeft. Omdat ze geen woning kunnen betalen, blijven jongeren in Spanje noodgedwongen bij hun ouders wonen, vaak tot ver na hun dertigste. Geen wonder dus dat dit land een van de laagste geboortecijfers ter wereld heeft.

Een ander gevolg is pure armoede. Caritas en de voedselbanken roepen het al jaren, maar nu luidt zelfs de Spaanse centrale bank de noodklok: de huren zijn hier veel te hoog in vergelijking met de lonen. De bank stelde vast dat maar liefst de helft van de huurders onder de armoedegrens leeft.

Weinig is hier zo bepalend voor de grens tussen arm en rijk als het woningbezit. Het schreeuwende gebrek aan sociale woningen –slechts 1,6 procent van het woningbestand– heeft daar alles mee te maken. Steeds minder mensen kunnen kopen, waardoor het aantal huurders de laatste twintig jaar explosief is gestegen. Zo drijft het groeiende woningtekort de huren nog verder op, ondanks de timide pogingen van de regering om de uit de hand gelopen stijging aan banden te leggen.

En wie profiteren van dit alles? Behalve rijke Spanjaarden zijn dat steeds vaker buitenlandse speculanten die hier rendement willen halen. Vorig jaar gingen vier van de vijf in Spanje verhandelde huurwoningen over in buitenlandse handen. Misschien dat hun nazaten over een eeuw of vier hun excuses aanbieden voor het veroorzaakte leed aan de tot huurder gemaakten.