EU krijgt aansporing: „Geloofsvrijheid is geen leuk extraatje”
Vrijheid van godsdienst is geen overbodige luxe, waar je naar believen voor kunt kiezen. De EU moet er dan ook alles aan doen om dit mensenrecht wereldwijd te bevorderen, klonk het woensdag tijdens een conferentie in het Europees Parlement.
„We zien een zorgwekkende trend waarbij de godsdienstvrijheid in veel landen afneemt”, alle inspanningen door de Europese Unie ten spijt. Dat stelde Europarlementariër Anja Haga van de ChristenUnie, die de conferentie in het Europees Parlement in Brussel organiseerde. Vrijheid van godsdienst is geen „leuk extraatje, waar je al dan niet voor kunt kiezen”, benadrukte de politicus.
Wat kan de EU doen om vrijheid van godsdienst in landen als China of Egypte te bevorderen? Die vraag stond woensdag centraal. Tijdens de conferentie presenteerde voormalig SP-Europarlementariër Dennis de Jong, vertegenwoordiger van het Platform Godsdienstvrijheid Wereldwijd , een rapport met daarin concrete aanbevelingen die direct door de EU opgepakt kunnen worden in het beleid richting zeventien landen. In totaal analyseerde het platform de situatie van 41 landen buiten de EU.
De Jong riep de EU op zich niet alleen te laten leiden door krantenkoppen, oftewel de grote thema’s die nu spelen. Beleidsmakers willen zich er nog weleens vanaf maken met: „We hebben het nu erg druk met Oekraïne, dus het ontbreekt ons aan tijd voor mensenrechten”, zei hij. „Dat is niet genoeg als het gaat om vrijheid van godsdienst of levensovertuiging. Dat vraagt om beleid voor de lange termijn, ongeacht de politieke prioriteiten voor de korte termijn, hoe belangrijk die ook zijn.”
„Landen als China en India worden niet of nauwelijks bestraft, terwijl ze tot de ergste overtreders van mensenrechten behoren” - Dr. Jelle Creemers, onderzoeker ETF Leuven
Concreet kan de EU de druk op regeringen opvoeren. Daarnaast is het belangrijk om het dialoog aan te gaan met academici en het maatschappelijk middenveld in landen waar geloofsvervolging plaatsvindt. En breng EU-diplomaten „religieuze geletterdheid” bij, benadrukte De Jong. Vaak ontbreekt het nog aan kennis van religies en welke rol het geloof kan spelen in de levens van mensen, terwijl die essentieel is om een samenleving te begrijpen. Ook de Europese gezant godsdienstvrijheid –op dit moment de Belgische diplomaat Frans van Daele– is cruciaal als vaste waarde binnen het EU-beleid, aldus De Jong.
Invloed
Landen waar deze vrijheid onder druk staat, zijn alleen bepaald niet ontvankelijk voor de boodschap vanuit de EU over mensenrechten, lichtte Van Daele tijdens de conferentie toe. De EU-gezant schetste een aantal moeilijkheden waar hij in zijn werk tegenaan loopt. Volgens Van Daele blijkt daaruit dat „mensenrechten, waaronder vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, bepaald geen luxeproduct zijn. We moeten er daarom op blijven aandringen.”
Handelsverdragen kunnen volgens de gezant een behulpzaam middel zijn. „Jarenlang lukte het niet om mensenrechten te koppelen aan handelskwesties. Nu is de situatie volledig omgekeerd.” De huidige handelsverdragen bevatten volgens Van Daele allemaal verwijzingen naar mensenrechten. „Dat is een belangrijke ontwikkeling. Het geeft ons invloed.” Al moest de gezant in antwoord op een vraag erkennen dat concrete resultaten nog uitblijven.
De EU lijkt toegeeflijker te zijn tegenover landen die belangrijk zijn voor onze economie, zei dr. Jelle Creemers. De onderzoeker van de ETF Leuven werkte mee aan het gepresenteerde rapport van het platform. Een aantal landen hebben zware sancties gekregen van de EU, zoals Mali, Sudan en Myanmar. „China en India worden echter niet of nauwelijks bestraft, terwijl ze tot de ergste overtreders van mensenrechten behoren.”
