Bellen, berichtjes sturen, fotograferen, onlinevergaderen, zelfs gamen. Automobilisten, fietsers en voetgangers zijn steeds vaker druk met hun telefoon terwijl ze onderweg zijn. Onderzoek van het SWOV, het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid, toont aan dat een kleine 75 procent van de weggebruikers wel eens naar zijn telefoon grijpt. Dat is een stijging van bijna 9 procent ten opzichte van eerder onderzoek uit 2017.

Een meerderheid van de ondervraagden zegt het geen enkel probleem te vinden haar telefoon gebruiken terwijl ze aan het verkeer deelneemt. De meeste respondenten achten zichzelf wel in staat om al rijdend te appen of muziek op te zoeken zonder dat het onveilig wordt. Of ze verontschuldigen zich door aan te geven dat ze hun mobiel maar af en toe beetpakken terwijl ze achter het stuur zitten.

De overheid denkt daar duidelijk anders over. Meerdere publiekscampagnes waarschuwden reeds voor de grote gevaren van mobielgebruik in het verkeer. Bekend is de MONO-campagne die erop aandringt om de telefoon onderweg op ”niet storen” te zetten. ”Mij nie appen!” zo luidt de slogan. Daarmee wil de overheid uitstralen dat het niet oké is om bijvoorbeeld sociale media te gebruiken tijdens het rijden. Sinds vorige maand zijn de verkeersboetes voor telefoongebruik in het verkeer fors gestegen. Een betrapte automobilist kan rekenen op een bon van maar liefst 420 euro, voor fietsers steeg het bedrag naar 160 euro.

Belangrijk doel van de overheid is het terugdringen van het aantal doden en gewonden als gevolg van afleiding. Jaarlijks vallen er honderden slachtoffers, zo stelt het Openbaar Ministerie op zijn website. De campagnesite komveiligthuis.nl rept over „honderd doden per jaar en een veelvoud aan gewonden”. Tegelijkertijd ontbreken harde gegevens over het werkelijke aantal ongevallen als gevolg van telefoongebruik in het verkeer. Het zou goed zijn als hier meer duidelijkheid over komt, zodat de risico’s nog zichtbaarder worden.

Want dat telefoongebruik in het verkeer voor afleiding zorgt en dus gevaarlijk is, hoeft geen betoog. Zoals het gebruik van de autogordel langzaam maar zeker ingeburgerd is geraakt, is ook voor de omgang met de smartphone in het verkeer een collectieve gedragsverandering nodig. Dat met name beginnende automobilisten vaker naar de telefoon grijpen, is daarbij een teken aan de wand.

Het hoeft niet te verbazen dat juist die groep moeilijk van het mobieltje kan afblijven. Voor hen is het apparaat een verlengstuk geworden van hun lichaam, iets wat ononderbroken onder handbereik is en voortdurend intensief wordt gebruikt. Ook dát is zorgelijk. Die grenzeloze invloed van de smartphone vraagt evenzeer om brede bewustwording. Misschien kan de overheid daar ook een campagne aan wagen.